Houtsnippers halen nitraat uit Brabantse en Limburgse sloten

Water dat van landbouwgrond in de sloot stroomt, bevat vaak meststoffen die zorgen voor te veel stikstof in het water. Nitraat in het water veroorzaakt algen en overmatige groei van kroos en planten. Daarnaast is het slecht voor de waterkwaliteit. Door het wegstromende water door het vat met houtsnippers te leiden, worden schadelijke stoffen omgezet in onschuldig stikstofgas.

In het Brabantse Westerbeek is een bioreactor bij een landbouwperceel ingegraven. Dat is een vat waarin biologische processen plaatshebben. 'Het is een gat van 5 bij 10 meter en een halve meter diep, bedekt met folie en gevuld met houtsnippers', legt microbioloog Stefan Jansen van Deltares uit. 'De houtsnippers van wilgen uit de nabije omgeving stimuleren bacteriën die van nature in de grond zitten. De bacteriën kunnen nitraat omzetten in stikstofgas.'

Simpel en goedkoop

De houtsnipperreactor gaat naar verwachting ongeveer tien jaar mee. 'De reactor is simpel, relatief goedkoop en tegelijkertijd heel effectief', zegt Jansen. 'Je kunt een groot effect bereiken op de waterkwaliteit en hoeft tegelijkertijd de landbouw niet enorm te beperken.'

In Denemarken en de Verenigde Staten zijn al soortelijke proeven met de houtsnippers gedaan. Daar bleek het water na afloop 20 tot 40 procent minder stikstof te bevatten.

Snelheid water

De eerste resultaten in Westerbeek zijn volgens Jansen ook positief. 'Tot nu toe zetten de houtsnippers 50 procent van het nitraat om in stikstofgas. Het hangt erg af van de snelheid waarmee het water door het filter stroomt en de grootte van het filter. Bij ideale omstandigheden halen we 80 procent nitraatreductie. Maar als het water stilstaat of te langzaam stroomt, krijg je ongewenste effecten. We zoeken naar het optimum en dat is best een puzzel.'

Een soortgelijke proefopstelling staat in Noord-Limburg. Mogelijk wordt ook nog een testopstelling in Noord-Holland gebouwd. De proef in Westerbeek loopt tot dit najaar. 'Maar ik hoop dat de pilot wordt verlengd, zodat we veel beter kunnen uitzoeken wat wel en niet goed werkt', geeft Jansen aan.

De proef wordt gefinancierd door waterschap Aa en Maas, waterschap Zuiderzeeland, Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de provincies Noord-Brabant en Flevoland.