André Hoogendijk: 'Boer zelf aan het stuur om doelen te halen'

BO Akkerbouw ziet sturen op doelen als het betere alternatief voor het sturen via generieke maatregelen, die het ondernemerschap en vakmanschap beperken. Met alle landelijke ontwikkelingen en veranderingen wat betreft klimaat wordt sturing op basis van bedrijfsspecifieke gegevens steeds relevanter.

Door een maatwerkaanpak en steun met duidelijke doelen en kaders van de overheid kunnen telers en andere schakels in de keten zelf aan de slag gaan om te zorgen voor een toekomstbestendige bedrijfsvoering. Voorwaarde voor doelsturing is dat akkerbouwers ook het vertrouwen krijgen van de overheid, vindt Hoogendijk. Het gaat om doelen over klimaat- en milieueisen, maar ook om maatschappelijke doelen.

'Geef als overheid boeren verantwoordelijkheid om zelf te handelen en kom niet met generiek beleid met daarin strakke regels. Maar vertrouw ook als overheid en als samenleving op het vakmanschap van de boer. Bij verantwoordelijkheid krijgen hoort vanuit de sector ook verantwoordelijkheid nemen', benadrukt de directeur van BO Akkerbouw.

Meten op bedrijfsniveau

Hoogendijk gaf maandag op de Kennisdag Bodem & Water in het Flevolandse Dronten een toelichting op de inzet van BO Akkerbouw op doelsturing. De brancheorganisatie houdt vast aan de strategie 'samen meten, samen weten, samen handelen'. Door als akkerbouwers en overheid gezamenlijk op bedrijfsniveau zaken te meten, verzamel je door deze data kennis en kun je zorgen voor handelingsperspectief.

Hoogendijk: 'De techniek om samen te meten, hebben we al. Maak informatie uit bestaande overheidsmeetnetten beter beschikbaar en laat bijvoorbeeld stikstofmineraalmonsters nemen.' Onder meer Cosun biedt deze gratis aan. 'Hierdoor krijg je als ondernemer een beter inzicht in de relatie tussen water, bodem en het gewas op je bedrijf. Praktisch en snel inzicht in data is belangrijk.'

'Veel dingen weten we al', zegt de directeur van BO Akkerbouw. 'Bijvoorbeeld dat zandgronden uitspoelingsgevoelig zijn. Door hierop te anticiperen en te doen wat nodig en verstandig is, kan de hele keten samen handelen om doelen wat betreft waterkwaliteit en milieubelasting te behalen.'

Nodig en verstandig

Daarnaast zijn er volgens Hoogendijk nog meer zaken waarvan telers al weten dat ze er rekening mee moeten houden. 'Door klimaatverandering zijn er steeds meer weersextremen waar je op moet anticiperen. Let op welke gewassen je kiest op uitspoelingsgevoelige gronden. Houd je daarnaast aan de regels als het gaat om het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen en probeer afspoeling op erven en percelen te voorkomen. Kortom: doe wat nodig en verstandig is.'

Met al deze vergaarde kennis kan een akkerbouwer op het eigen bedrijf sturen op doelen. Wel vindt de directeur van BO Akkerbouw dat de teler moet worden ondersteund door de hele keten bij het nemen en eventueel bekostigen van maatregelen.

Verder pleit BO Akkerbouw in de gesprekken over het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn, dat vanaf 2027 ingaat, om nieuwe regels voor kalenderlandbouw te schrappen. 'We moeten als sector zelf de verantwoordelijkheid nemen en zorgen dat we doelen halen zonder dat we regels krijgen opgelegd. Daarvoor zijn goede afspraken nodig en onderling vertrouwen.'

Een akkerbouwer in de zaal vraagt tot slot naar de visie van BO Akkerbouw over het financieel belonen van goede resultaten. Hoogendijk: 'Binnen de BiodiversiteitsMonitor Akkerbouw worden door te werken met kritische prestatie-indicatoren (kpi's) goede resultaten beloond. Met een set kpi's kunnen telers zelf invulling geven aan het behalen van milieudoelen op hun bedrijf. Kpi's passen bij maatwerkaanpak en geven ondernemers vrijheid in het kiezen van maatregelen.'