'Een sprankje hoop in het fosfaatrechtendossier'

Column Economie Nico Bouwman 04 maa 2024 om 11:00uur

Enkele maanden geleden schreef ik over de schikkingsvoorstellen die Justitie aan veehouders met te weinig fosfaatrechten stuurt. Niet alle veehouders met te weinig fosfaatrechten krijgen een voorstel en er zijn veehouders die het afwijzen. Die zaken komen vaak voor de rechter. Daar wil ik het nu over hebben.

%27Een+sprankje+hoop+in+het+fosfaatrechtendossier%27

Even ter opfrissing van hoe het ook alweer werkt. We kennen inmiddels al ruim zes jaar het fosfaatrechtenstelsel. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert of veehouders voldoende fosfaatrechten hebben. Had je een tekort, dan rapporteren ze dat aan de officier van justitie. Die beslist wat hij er verder mee wil doen. Komt er geen onderlinge oplossing, dan wordt de zaak vaak naar de rechter gebracht.

Er zitten zo inmiddels heel wat zaken in de pijplijn richting de rechter, ook in mijn praktijk. Inmiddels worden ook de eerste uitspraken gepubliceerd. En die bieden een sprankje hoop. Zo deed de rechtbank in Zwolle op 19 februari een voor een veehouder gunstige uitspraak.

Het ging om een melkveebedrijf dat sinds 2010 bezig was met uitbreiding. Aangezien de stal op 2 juli 2015 nog lang niet vol stond, was het referentieaantal relatief laag. Na bezwaar en beroep krijgt de veehouder wel wat extra rechten, maar tijdens de juridische procedure (in 2018 en 2019) beschikte het bedrijf niet over voldoende fosfaatrechten.

Dat de rechtbank zo mild is, dat helemaal niets hoeft te worden betaald, zien we niet vaak

Nico Bouwman, advocaat agrarisch recht

Justitie had beslag gelegd onder de veehouder en daardoor moest hij meer rente bij de bank betalen. Omdat deze veehouder al zoveel sores en financieel nadeel had gehad en kon aantonen dat de werkelijke fosfaatproductie lager lag, besloot de rechtbank hem wel schuldig te verklaren, maar geen straf op te leggen en ook geen ontnemingsmaatregel. Dat laatste is het bedrag van de leaseprijs maal het aantal fosfaatrechten dat je tekort had.

Deze veehouder komt er dus goed van af. De rechtbank houdt in dit geval rekening met de bijzondere omstandigheden. Op zich is dat niet nieuw. Al jarenlang zie ik in mijn praktijk dat rechters in zaken over productierechten (waaronder varkens- en pluimveerechten) rekening houden met bijzondere omstandigheden. Dat de rechtbank zo mild is, dat helemaal niets hoeft te worden betaald, zien we niet vaak.

Dit biedt hoop voor de zaken die nog komen gaan. Een sprankje hoop. Want we weten dat niet alle lagere rechters hetzelfde oordelen en is er nog hoger beroep mogelijk. Bovendien is iedere zaak uniek. In ieder geval kunnen we vaststellen dat deze rechters in positieve zin maatwerk leverden.