'Opdraaien voor andermans fouten'

's Avonds reed een bestuurder in zijn Citroën 2CV met ongeveer 80 kilometer per uur op een Drentse autoweg met aan beide zijden een berm van 5 meter breed. Plotseling stak een ree over. De bestuurder gooide zijn stuur om en kwam terecht op de linkerbaan. Precies op dat moment kwam een Audi in tegenovergestelde richting aanrijden. Een frontale botsing volgde, waarbij de bestuurder van de Citroën en een zoon van de bestuurder van de Audi om het leven kwamen.

Heeft de bestuurder van de Citroën schuld aan dit ongeluk? De hoogste rechter oordeelde uiteindelijk van wel. Menselijkerwijs viel hem niet zoveel te verwijten, maar een andere en betere reactie was wel denkbaar geweest. Hij had namelijk ook uit kunnen wijken naar de rechterberm of kunnen remmen.

Ook wanneer je iets niet zelf hebt gedaan, kan het zijn dat je er toch juridisch verantwoordelijk voor bent. Dit speelde recent ook weer bij de Raad van State (RvS). De rechters daar moeten regelmatig oordelen over 'overtredingen' door eigenaren van percelen grond of gebouwen. Dat is vooral lastig wanneer de eigenaar de overtreding zelf niet heeft gepleegd.

Bij dumpingen van drugsafval in een afgelegen weiland waar de eigenaar niets van afwist, kon de eigenaar niet als 'overtreder' worden aangemerkt. Maar in een andere zaak werd de eigenaar wel als overtreder aangemerkt.

In die zaak verhuurder de eigenaar zijn perceel, waar ook mestputten waren. In oktober 2019 werd een hennepkwekerij aangetroffen in een schuur op het perceel, die daarna is ontmanteld. Vanwege aanhoudende klachten over de geur, nam de gemeente in december 2019 monsters uit de mestputten. Daaruit bleek dat er drugsafval in was gedumpt.

De RvS oordeelt dat de eigenaar opdraait voor de kosten. De raad vindt dat de eigenaar beter had moeten opletten, zeker na de ontdekking van de hennepkwekerij.

Sinds kort neemt de RvS minder snel aansprakelijkheid voor een perceeleigenaar aan. Het criterium is wat opschoven in het voordeel van de eigenaar. Ik zal de lezer niet vermoeien met de juridische haarkloverij, maar wanneer de eigenaar de overtreding zelf feitelijk niet heeft begaan, komt het er vooral op aan wat de eigenaar had kunnen doen en heeft gedaan om het betreffende probleem te voorkomen. Dat is winst voor boeren.