'Zet grondgebruik op papier'

Column Politiek Nico Bouwman 13 jun 2023 om 11:00uur

Het is weer zover. De Gecombineerde opgave moet binnenkort de deur uit. Inmiddels is het een flinke klus geworden. Zelfs zo erg dat de landbouwminister uitstel heeft gegeven tot en met 15 juni. In de Gecombineerde opgave geef je onder meer door welke percelen je in gebruik hebt.

Veel boeren gebruiken niet alleen hun eigen grond, maar ook grond van anderen. Dat wordt lang niet altijd op papier gezet. Er worden heel wat percelen in Nederland gebruikt op basis van mondelinge afspraken met de eigenaar. Da's niet zo verstandig.

In de Nederlandse wet- en regelgeving geldt geen verplichting om een schriftelijk document op te stellen voor het gebruik van de grond. Een mondelinge afspraak mag ook. Wanneer je alleen maar mondelinge afspraken maakt, loop je wel de nodige risico's.

Allereerst moet je bij een controle kunnen aantonen dat deze afspraken ook echt zijn gemaakt. Het komt zeker voor dat de inspecteur in geval van controle bij de eigenaar langsgaat om dit na te vragen. Als de eigenaar zich dan bedenkt, heb je een groot probleem.

Je kunt het beste gebruikmaken van een geliberaliseerde pachtovereenkomst die je rechtstreeks afsluit met de eigenaar

Nico Bouwman, advocaat agrarisch recht

Ik zie in de praktijk ook regelmatig terug dat er sprake is van ondergebruik. Met andere woorden, degene met wie je afspraken hebt gemaakt over het gebruik van de grond is niet zelf de eigenaar, maar heeft daarover op zijn beurt ook afspraken gemaakt met de eigenaar. Zo'n keten aan afspraken brengt ook de nodige risico's met zich mee. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland is hier erg kritisch op.

Betaal je voor het gebruik of geef je een andere tegenprestatie (bijvoorbeeld allerlei onderhoudswerkzaamheden), dan kan het zijn dat het gebruik moet worden aangemerkt als pacht. Daar zit de eigenaar van de grond mogelijk niet op te wachten, omdat een pachter goed beschermd wordt tegen onder meer vroegtijdige beëindiging van het gebruik.

Ook een grondgebruikersverklaring adviseer ik niet te hanteren. Deze verklaring is ontstaan onder oude wetgeving en geeft niet duidelijk weer wat ieders rechten en plichten zijn. Bovendien kan ook een grondgebruikersverklaring onbedoeld leiden tot pacht.

Het beste kun je gebruikmaken van een geliberaliseerde pachtovereenkomst die je rechtstreeks afsluit met de eigenaar. De afspraken staan dan duidelijk vast, je hebt goed bewijs in je boekhouding en de eigenaar zit niet oneindig lang aan de pachter vast. Zorg er wel voor dat de overeenkomst goed wordt opgesteld en dat je deze tijdig indient bij de grondkamer.