'Ruimte van de rechter'

De zaak wekte terecht ook veel verbazing onder boeren. De lelieteler houdt zich aan de regels die de overheid heeft gesteld en gebruikt toegelaten middelen. Daarbovenop doet de lelieteler nog meer dan wettelijk is vereist. Hij heeft onder meer bufferzones ingericht, maakt gebruik van een speciale spuitinstallatie om drift tot een minimum te reduceren en gebruikt 75 procent biologische bestrijdingsmiddelen. Ook is de teler aangesloten bij het programma 'Duurzame Bollenteelt Drenthe', waarin overheden, telers en sector, teeltadviseurs en onderzoekers samenwerken om de bollenteelt structureel duurzamer te maken.

In hoger beroep draaide het gerechtshof het verbod deels terug. De teler mag van het hof nog vier middelen gebruiken. Het hof is in deze spoedprocedure voorlopig van oordeel dat het gebruik van andere middelen door de teler in strijd zijn met het wettelijk voorschrift dat gewasbeschermingsmiddelen niet schadelijk mogen zijn voor mensen én met de maatschappelijke zorgvuldigheid die de teler in acht moet nemen tegenover de omwonenden. Volgens het hof wordt nog niet goed getest of het gebruik van een gewasbeschermingsmiddel een verhoogd risico op neurodegeneratieve ziekten zoals Parkinson met zich meebrengt.

Er zullen lezers vinden dat de rechter hier op de stoel van de wetgever gaat zitten. Ik heb twijfels bij het oordeel van het hof, maar het hof houdt zich wel aan zijn taak. Het hof stelt dat het spuiten zoals de teler dat van plan was, onrechtmatig is, vooral gelet op het voorzorgsbeginsel. De wetgever heeft er zelf voor gekozen een open norm in de wet te zetten. Namelijk dat je je niet onrechtmatig mag gedragen. Wat is onrechtmatig? Dat is volgens de wet ook handelen in strijd met 'hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt'. De wetgever heeft er dus bewust voor gekozen de verdere invulling hiervan aan de rechter over te laten.

Toch vind ik het maatschappelijk onwenselijk wat hier gebeurt. Door uitspraken in individuele gevallen blijft het lastig te voorspellen wat je als boer wel en niet mag. De wetgever is wat mij betreft aan zet om op korte termijn meer duidelijkheid over dit onderwerp te geven.