Aanvraag basisinkomenssteun zo groot dat hectarepremie omlaaggaat

De basisinkomenssteun voor duurzaamheid, aanvullende herverdelende inkomenssteun en ecoregeling worden betaald uit drie budgetten van EU-middelen die evenredig worden verdeeld over de aanvragers en waartussen maar beperkt kan worden geschoven. De tarieven per hectare kan Adema nog niet met zekerheid vaststellen. Daarom stelt hij eerst voorlopige tarieven vast en pas later de definitieve tarieven.

Adema noemt twee redenen waardoor de tarieven later worden vastgesteld. Zo zijn voor de basisinkomenssteun meer hectares aangevraagd dan in eerdere jaren. Dit is volgens de minister onder meer te verklaren door het toevoegen van de landschapselementen aan de subsidiabele oppervlakte.

De toename is dusdanig dat het beoogde tarief per hectare zoals dat in het Nationaal Strategisch Plan was voorzien, niet realiseerbaar is. Het hectarebedrag komt daardoor lager uit. Ook hierbij geldt dat na de definitieve opgave door boeren het beeld compleet zal zijn.

Adema stelt voor nu een voorlopig tarief vast met de mogelijkheid het definitieve tarief naar boven bij te stellen. Daarnaast voegt hij bijna 5 miljoen euro vanuit de landbouwreserve toe aan het budget voor de basisinkomenssteun, wat de verlaging van het tarief deels opvangt. De minister wil niet het risico lopen om nu een te hoog bedrag vast te stellen, waardoor het budget wordt overschreden.

Ecoregeling onverwacht populair

De andere reden heeft te maken met de opzet van de ecoregeling. Met deelname aan de regeling in het kader van het GLB kunnen boeren geld krijgen voor extra inspanningen voor vergroening of milieu. Afhankelijk van de maatregelen die zij nemen krijgen zij het predicaat brons, zilver of goud, waarbij goud de grootste beloning oplevert. Hoeveel geld boeren per hectare krijgen voor een milieu-inspanning is nog niet vastgesteld.

Voorlopige indicaties van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) geven aan dat meer boeren dan verwacht in aanmerking komen voor de goudpremie van de ecoregeling. Adema is blij met deze inspanningen, maar ziet ook een probleem: 'Het budget is gelimiteerd.' Hij zegt zijn uiterste best te doen om flexibiliteit in de budgetten te zoeken en andere opties te verkennen om boeren te belonen voor de prestaties die zij leveren.

Pas achteraf definitief beeld

Een definitief beeld voor de ecoregeling kan pas achteraf worden opgemaakt. Boeren schrijven zich in het voorjaar voor de regeling in, waarna ze hele het jaar de opgegeven activiteiten uitvoeren. Het kan voorkomen dat een activiteit niet haalbaar blijkt en wordt teruggetrokken.

Na de definitieve opgave door de aanvragers op uiterlijk 30 november kan RVO de balans opmaken. Daarna is pas bekend welke bedrijven goud, zilver of brons scoren. Dan is ook duidelijk welke tarieven precies mogelijk zijn op basis van het beschikbare budget voor de vergoedingen van de ecoregeling, schrijft Adema.

Uitbetaling deels in december

De landbouwminister zet in op een voorlopige betaling in december en een definitieve in het voorjaar van 2024. Net als voorgaande jaren wil hij aan tenminste 95 procent van de boeren een betaling doen in december van dit jaar. Dit is de voorlopige betaling van de basisinkomenssteun. In 2024 volgt een restantbetaling, na de vaststelling van de definitieve tarieven.

De ecoregeling vraagt een uitgebreidere controle. Hierdoor zullen de betalingen voor deze regeling in 2024 plaatsvinden.