'Financiële tekorten funest voor natuurdoelen'

Het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) maakt onderdeel uit van het Nationaal Strategisch Plan (NSP), de nationale invulling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). In dit plan hebben LNV en provincies doelen gesteld voor het ANLb. Maar het benodigde budget is nog berekend op de nog niet geïndexeerde tarieven van de eerste ANLb-periode. Die tarieven zijn medio 2022 alsnog geïndexeerd, voor het eerst sinds 2016.

Uitgaande van de doelen van het NSP zoals afgesproken met de Europese Commissie en van de geïndexeerde tarieven, is er in het NSP op dit moment ruim 200 miljoen euro te weinig begroot voor de uitvoering van het ANLb gedurende de looptijd van de huidige GLB-periode.

Het ministerie van LNV zou pogen daar dekking voor te vinden. Volgens de provincies was dat een harde toezegging; volgens het ministerie zelf een inspanningsverplichting. Hoe dan ook, afgelopen jaar is er gezocht, maar tot op heden is de benodigde dekking niet geregeld.

Daarom hebben zowel de provincies, via het Interprovinciaal Overleg, als BoerenNatuur dit issue aangekaart bij de vaste Kamercommissie voor LNV. Ze deden dit in de hoop alsnog dekking te kunnen regelen in het kader van de begrotingsbehandeling. Tijdens het debat over stikstof, het NPLG en natuur op 7 september is het issue ook aangekaart.

De provincies hebben toegezegd dat zij zich moreel verplicht voelen om, ondanks het financiële tekort, toch te gaan beschikken. Zij beschikken dan wat collectieven nu aan beheer hebben aangevraagd en met de deelnemers hebben uitgevoerd. Met deze beschikkingen gaan we echter niet de doelen van het NSP halen, dus het tekort blijft.

Voldoende dekking

Achter de schermen wordt daarom door politieke partijen gewerkt aan een amendement om het tekort op te lossen. Of dit gaat lukken is nog onzeker en de behandeling van de LNV-begroting vindt waarschijnlijk pas plaats in het eerste kwartaal van 2024. Dan kunnen de voorziene uitbreidingen voor 2024 in het ANLb niet doorgaan.

Als er geen dekking wordt gevonden, resteert er geen andere optie dan het afschalen van de doelen van het ANLb in het NSP. Dit druist in tegen de beleidsdoelen die zijn gesteld in zowel het NSP als het NPLG, aangezien die juist een uitbreiding van het ANLb vereisen.

'No backsliding'

Daar komt nog bij dat afschaling indruist tegen het 'no-backsliding'-principe dat in de Europese verordening met betrekking tot het GLB is opgenomen en zal leiden tot een verminderd doelbereik. Iets waar ook de Europese Commissie niet blij mee zal zijn en wat tot een boete kan leiden.

Maar het allerbelangrijkste is dat afschaling afbreuk doet aan de motivatie van en het vertrouwen bij alle betrokken partijen. En in het bijzonder onze circa 11.000 ANLb-deelnemers, voornamelijk boeren. Zonder hen is er geen ANLb, zo simpel is het. Onze veertig agrarische collectieven hebben inmiddels langjarige afspraken gemaakt met hun deelnemers, op basis van de gemaakte afspraken en toezeggingen over het beschikbare budget. En het eerste jaar beheer is al grotendeels uitgevoerd. Dat verdient een vervolg, tegen een reële vergoeding.