Definitief groen licht voor nationaal landbouwplan

Het NSP maakt onderdeel uit van het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie. Vanaf het nieuwe jaar is daarin een verschuiving te zien van directe inkomenssteun aan agrariërs naar betalingen voor verduurzaming zoals verwoord in de Europese Green Deal en boer-tot-bordstrategie. Met het NSP kunnen lidstaten daarin nationale accenten leggen en doelen die voor eigen land prioriteit hebben extra belonen.

Het nieuwe GLB dat loopt van 1 januari 2023 tot en met 31 december 2027 verdeelt een totaal budget van 270 miljard euro. Het vandaag goedgekeurde Nederlandse plan vertegenwoordigt een totale EU-begroting van meer dan 4 miljard euro, waarvan 1,4 miljard euro bestemd is voor milieu- en klimaatdoelstellingen en ecoregelingen, en 107 miljoen euro voor jonge boeren. Het Nederlandse plan omvat ook steun voor 3 000 jonge boeren om een landbouwbedrijf te beginnen of over te nemen.

Eco-regelingen

Er is voor de komende vijf jaar circa 760 miljoen euro beschikbaar voor ecoregelingen waarmee boeren beloond worden voor bodembeheer en het voorkomen van de uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Hiervoor kunnen zij een vergoeding ontvangen van ca 60, 100 of 200 euro per hectare.

Agrariërs kunnen daarvoor kiezen uit ruim 20 eco-activiteiten. Deze variëren van het beheren van houtwallen en het toepassen van kruidenrijke akkerranden tot het telen van eitwitgewassen.

Daarnaast kunnen meer boeren meedoen aan het agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb), waar 560 miljoen euro in totaal voor is vrijgemaakt. Via het ANLb beheren boeren specifieke leefgebieden voor planten- en diersoorten, zoals boerenlandsvogels, en kunnen zij een bijdrage leveren aan klimaat en water.

Bufferstroken voorwaarde

Om als boer een beroep te kunnen doen op deze subsidies, moeten zij eerst aan bepaalde (basis) duurzaamheidsvoorwaarden voldoen. Voorbeeld is de verplichte bufferstroken langs akkers en weilanden. Voor de verplichte gewasrotatie en de regel dat 4 procent van het areaal niet-productief moet zijn, is vanwege de oorlog in Oekraïne één jaar uitstel van toepassing.

De onderhandelingen met de Europese Commissie hebben een stuk langer in beslaggenomen dan het aanvankelijke doel was. Afgelopen week uitte EU-landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski nog kritiek op de Nederlandse landbouw waardoor even het werd gedacht dat het NSP in Brussel zou sneuvelen. Begin deze week bleek dat er toch een goedkeuring in de lucht hing.

Omdat duidelijkheid over het nieuwe GLB zolang uitbleef, heeft landbouwminister Adema al aangekondigd dat boeren de tijd krijgen om aan het nieuwe systeem te wennen. In het eerste jaar zal er bij geconstateerde tekortkomingen of overtredingen vaker eerst een waarschuwing worden uitgedeeld.