Miljarden extra nodig voor versterking dijken

De beschikbaarheid van zoetwater staat onderdruk door het stijgende zeewater dat in toenemende mate het binnenland indringt. Dit blijkt uit de publicatie van een aantal technische onderzoeken die zijn uitgevoerd in het kader van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de deltacommissaris. Hierin wordt met kennisinstellingen bekeken hoe Nederland zich in de toekomst kan beschermen tegen zeespiegelstijging en wat daarvoor nu al moet gebeuren.

Uit onderzoek blijkt dat meer zoutwater Nederland binnenkomt naarmate de zeespiegel stijgt. Dat gebeurt via grondwater, maar het gaat ook over de Nieuwe Waterweg naar de rivieren en komt binnen via zeesluizen zoals de Afsluitdijk en IJmuiden. Er was vroeger genoeg regenwater en rivierwater om het zout weg te spoelen. De laatste tijd is dit steeds minder het geval. Langdurige droogte en lage rivierafvoeren zetten de beschikbaarheid van zoetwater nu al onder druk.

In de buurt van de kust zitten veel natuur- en landbouwgebieden die zoetwater gebruiken. Ook winnen drinkwaterbedrijven en industrie hier zoetwater. Het Rijk probeert dit zoete water zo goed mogelijk te beschermen door zoutwater via sluizen te voorkomen. Bovendien wordt onderzocht hoe water beter kan worden vastgehouden en hoe het zoete water zuiniger kan worden gebruikt, bijvoorbeeld door alternatieve landgebruiksmethoden.

Nederland loopt voorop

Demissionair minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat: 'De zeespiegel stijgt en gaat in de toekomst nog sneller stijgen. Tegelijkertijd ligt ons hele koninkrijk aan zee. Dat maakt het voor mij cruciaal om boven op de laatste kennis te zitten. Nederland loopt daarin nu voorop, want met onze modellen kunnen we kijken naar de gevolgen van meerdere meters zeespiegelstijging. Met die kennis houd ik continu vinger aan de pols om, wanneer dat nodig is, de maatregelen te nemen die ons land veilig houden.'

Deltacommissaris Peter Glas: 'Vanuit het Deltaprogramma richten we ons op de lange termijn, omdat we op klimaatverandering voorbereid moeten zijn en blijven. Voorbereid zijn betekent dat we op tijd verschillende maatregelen op de plank hebben liggen voor de veiligheid tegen overstromingen en voor voldoende zoetwater in de toekomst, zodat de volgende generaties nog wat te kiezen hebben en zo veilig en in welvaart in onze delta kunnen blijven leven.'

Tot 3 meter

De zeespiegel blijft de komende eeuwen stijgen. Onzeker is hoe snel. Hierdoor zal het water dijken, dammen en duinen raken. Als de huidige maatregelen worden uitgebreid, lijkt het erop dat het beschermen van Nederland tegen overstromingen tot 3 meter zeespiegelstijging technisch haalbaar is.

Nederland kan het stijgende zeewater op verschillende manieren tegengaan. Om de kustlijn op zijn plaats te houden en de duinen te verstevigen, wordt zand aangevoerd. Om het zeewater weg te houden, worden dijken, dammen, stormvloedkeringen en sluizen gebouwd. De onderzoeken laten zien dat deze methode door kan gaan, hoewel er een aanzienlijke ingreep nodig is voor dijkversterking.

Dijken verbreden

Deze taak is ingewikkelder vanwege ruimtelijke problemen. Een dijk moet namelijk worden verbreed om stevig te blijven. Versterking van dijken in bebouwd gebied is nu al een uitdagende taak. Daarom is het onverstandig om een dijk naast een al bestaande dijk te bouwen. Als gevolg hiervan wordt met de waterschappen gekeken naar de beschikbare ruimte om de dijken in de toekomst uit te breiden.

Het Kennisprogramma Zeespiegelstijging verzamelt de meest recente informatie over de zeespiegelstijging en loopt tot en met 2026. Zo worden de aanpassingen die nodig zijn om Nederland veilig te houden tegen overstromingen en zoetwatertekorten te beheersen stapsgewijs onderzocht.