Belang groen in de stad groeit

De Groene Stad is een netwerkorganisatie die zich sinds 2002 inzet voor een prettige en gezonde stedelijke leefomgeving. Met meer groen wil de organisatie bijdragen aan oplossen van klimaatvraagstukken, meer biodiversiteit, stressreductie, verbetering van de psychische gezondheid, verlaging van zorgkosten en verhogen van de waarde van vastgoed.

'Groen in de bebouwde omgeving was al actueel en het is door de coronajaren in een stroomversnelling terechtgekomen', zegt Sytse Berends van De Groene Stad. 'Sinds die tijd is er veel meer aandacht voor gezondheid en buiten leven.'

Urgentie van klimaatmaatregelen

Dat geldt niet alleen voor consumenten, maar ook voor bedrijven, overheden en projectontwikkelaars. Ook die zien het belang van een groene, mooie omgeving steeds meer. Net als de urgentie van klimaatmaatregelen en aanpassing van de waterhuishouding.

Volgens Berends spelen op meerdere problemen rond klimaat en waterhuishouding. Naast verdroging bedreigt verzilting de agrarische wereld in West-Nederland. De stedelijke omgeving heeft steeds meer last van slechte waterafvoer bij piekbuien. 'In Kopenhagen viel in 2011 bijvoorbeeld in korte tijd 150 millimeter regen, met een schade van 1,2 miljard euro tot gevolg.'

Minder afvoer via riool

De Groene Stad richt zich vooral op voorlichting, bijvoorbeeld over het vervangen van steen in de bebouwde omgeving door bomen te planten en daken en gevels te vergroenen, zegt Berends. 'Op die manier houdt de bodem het water vast en hoeven de riolen veel minder af te voeren.'

Met De Groene Agenda verzamelt de organisatie kennis over de meerwaarde van bomen en planten. Bijvoorbeeld over de opname van fijnstof, tegengaan van het hitte-eilandeffect, voor waterbuffering en over de afwisseling van natte en droge periodes. Berends benadrukt dat boomkwekers daarbij de kartrekkers zijn en dat zij op basis van signalen vanuit de praktijk aangeven wat hun onderzoekswensen zijn.

Dat beaamt voorzitter Aad Vollebregt van LTO-vakgroep Bomen, Vaste Planten en Zomerbloemen. Hij zegt dat het concept De Groene Stad oorspronkelijk een idee was van kwekerijen van laanbomen en dat het initiatief over de hele wereld navolging heeft gekregen. De afgelopen jaren zag hij dat veel buitenplanten- en boomkwekerijen consolidaties aangingen om als grotere bedrijven verder te gaan.

Veel nicheproducten

'De vraag vanuit gemeenten voor de bebouwde omgeving en het buitengebied is zo groot dat kleine kwekers dat niet aankunnen', verklaart Vollebregt, zelf ook kweker van vaste planten. 'Het is een complexe sector die veel nicheproducten in het assortiment heeft. Dan moet je goed weten wat je doet.'

Algemeen directeur Arie Idema noemt zijn Boomkwekerij M. van den Oever in het Brabantse Haaren de meest duurzame boomkwekerij van Nederland. 'Wij behandelen onze bomen met natuurlijke middelen, zoals kruiden, wormenmest en strooisel uit gecomposteerd blad, en gunnen ze veel rust. Dat resulteert in steviger en levenskrachtiger bomen die beter bestand zijn tegen hittestress, een versteende omgeving en verkeerstrillingen.'

Meten is weten

Omdat dergelijke claims moeilijk te bewijzen zijn, investeerde de kwekerij in sensoren voor temperatuur, zuurgraad en luchtvochtigheid vanuit de gedachte 'meten is weten'. Idema ervaart regelmatig dat gemeenten het lastig vinden om parkeerplaatsen op te offeren voor een lagere temperatuur en een betere leefomgeving, maar hij blijft met zijn team doorgaan om daar verandering in te bewerkstelligen.

De afgelopen decennia heeft de boomkweker gezien dat de traditionele eik, beuk en berk plaatsmaken voor soorten die beter bestand zijn tegen hoge temperaturen, droogte en nattigheid.

De kwekerij kan daar met meer dan duizend soorten in het assortiment redelijk op inspelen, maar zoekt ook naar inheemse bomen die zich bijvoorbeeld in de Verenigde Staten, Canada of Hongarije hebben aangepast aan het lokale klimaat en daardoor nu ook beter in Nederland kunnen aarden.

Bedrijventerreinen

Met innovatieve groensystemen, zoals kant-en-klare hagen en groene daken, wanden en gevels werkt ook Mobilane in het Gelderse Bemmel aan een groener en gezonder leefklimaat. Algemeen directeur Alexander Ilsink legt uit dat Mobilane zich niet alleen richt op de stedelijke omgeving, maar ook op bedrijventerreinen.

'Voor bijvoorbeeld distributiehallen eisen gemeenten en provincies vaak een bepaald percentage groen. Maar bedrijven willen zelf ook groene daken en gevels. Ze zien dat het goed is voor biodiversiteit, isolatie, verkoeling, vasthouden van water en tegengaan van hittestress. En ze vinden dat het er ook nog eens mooier uitziet.'

Bloeiende bloemen

Dit jaar heeft Mobilane een groene dakbedekking met inheemse wilde bloemen en kruiden op de markt gebracht, die er 's zomers dankzij de bloeiende bloemen mooi uitziet en bijdraagt aan klimaatadaptatie.

Alle betrokkenen verwachten dat groen hoog op de agenda blijft staan. Berends merkt dat evenementen zoals de uitreiking van de Green City Awards veel belangstellenden trekken vanuit allerlei sectoren. 'Vooral twintigers en dertigers zien de urgentie van vergroening. Dat is mooi om te zien.'