Onderzoekers speuren naar oplossing voor bokkenprobleem

Onderzoekers Ellen Meijer, Vivian Goerlich, Mona Giersberg, Saskia Arndt en Bas Rodenburg van de Universiteit Utrecht en René van den Brom van de Gezondheidsdienst voor Dieren verkenden de stand van zaken rond boklammeren en de mogelijke oplossingsrichtingen.

In het hieruit voortvloeiende manuscript 'Perspectives for Buck Kids in Dairy Goat Farming' komt naar voren dat dit probleem de boer, zuivelonderneming, retailer én burger raakt. 'Daarom moet hier op een goede manier mee worden omgesprongen', stelt Goerlich.

Afzet bokken beperkt

De onderzoeker ziet dat de afzetmogelijkheden voor bokken beperkt zijn. 'Het opfokken van de dieren brengt kosten met zich mee die dus nauwelijks worden terugverdiend. Dat de dieren geen financiële waarde hebben kan ervoor zorgen dat de gezondheid en het welzijn van de dieren in het geding komt.'

Toch is die zorg volgens de onderzoekers onderdeel van een goede bedrijfsvoering. Goerlich: 'Daarom is het belangrijk dat de diergezondheid goed wordt gemonitord, bijvoorbeeld door het sterftecijfer bij te houden. Met onze publicatie willen we ondernemers hierop attenderen en mogelijke oplossingen aandragen.'

Een van die oplossingen is het werken met gesekst sperma, waarmee bijvoorbeeld in de melkveehouderij nagenoeg enkel vaarskalveren worden geboren. Hier worden proeven mee gedaan in de geitenhouderij.

Dit is vooralsnog niet helemaal succesvol, weet ook Goerlich. 'De methodiek is voor elke diersoort net iets anders. En het gaat niet alleen om het bewaren en seksen van het sperma. Ook de manier van insemineren heeft aandacht, omdat dit mogelijk het welzijn van de geit aantast.'

Duurmelken

Omdat het probleem ook in de geitenhouderij al langer speelt, is al eerder nagedacht over mogelijke oplossingen. Een volgens de onderzoekers veelbelovende strategie is het duurmelken, waarbij het mogelijk is om het aantal geboren nakomelingen met 50 tot 75 procent te verminderen.

Geiten zijn zeer persistent en kunnen twee tot vier jaar worden gemolken. Onderzoeker Van den Brom: 'In een aantal gevallen kan dit zelfs langer.' Omdat het aflammeren gezondheidsrisico's met zich meebrengt, wordt dit door melkgeitenhouders al veel toegepast.

In het verleden was er vooral vanuit Zuid-Europa vraag naar geitenvlees. Veel geitenhouders vinden dit niet de oplossing, omdat de sector niet afhankelijk wil zijn van één markt met goedkope afzetprijzen. Daarom wordt volgens de onderzoekers ook ingezet op het vergroten van de afzetmarkt naar Noord-Europa.

Vlees vermarkten

Wat ook kan bijdragen aan een oplossing is het vermarkten van het bokkenvlees. Op dit vlak lopen meerdere initiatieven. Toch bestaat 1,5 procent van de jaarlijkse vleesconsumptie per hoofd van de bevolking uit geitenvlees.

Hoe ziet Goerlich dit probleem over tien jaar? 'Geitenkaas wordt steeds populairder, het aantal vegetariërs stijgt ook. Op zich zou iedereen die geitenkaas eet ook geitenvlees in zijn maaltijdspartoon moeten opnemen, om zo de waarde van de bokjes, en dus het rendement voor de boer, te verhogen. Wel zijn technieken als inseminatie met gesekst sperma waarschijnlijk succesvoller en wordt duurmelken vaker toegepast.'