Aanbod goede dekbokken is voldoende

Prijzen van bokken voor de fokkerij lopen uiteen van 100 euro voor een bokje van 1 week oud tot 350 euro voor dieren van 6 maanden of ouder.

Uit oogpunt van ziektepreventie is een gesloten bedrijf ideaal. Daarom is er een flinke groep geitenhouders die geen dieren aankoopt. Dekbokken selecteren ze uit de eigen aanfok. Om inteelt te voorkomen en 'vers bloed' het bedrijf binnen te halen, maken geitenhouders die eigen dekbokken opfokken vaak gebruik van kunstmatige inseminatie (ki) bij geiten die ze willen benutten voor de fokkerij.

'In de melkgeitenhouderij is duurmelken een ingeburgerd fenomeen. Dat wil zeggen dat een geit niet elk jaar drachtig hoeft te worden om melk te blijven geven', stelt Harm Jan Brouwer van Brouwer Exportcattle in Balkbrug.

Sturen op aantal lammeren

Dit geeft melkgeitenhouders volgens Brouwer de mogelijkheid om te sturen op het aantal lammeren dat jaarlijks wordt geboren. 'De meesten mikken op een aantal waarmee ze kunnen voorzien in de benodigde vervanging van de geitenstapel. Op die manier zorgen ze ook dat er altijd voldoende aspirantdekbokken zijn.'

Brouwer houdt zich onder meer bezig met de export van geiten. Daartoe maakt hij afspraken met melkgeitenhouders om meer lammeren geboren te laten worden dan ze zelf nodig hebben. 'Nederlandse melkgeiten zijn gewild in het buitenland vanwege hun goede genetische aanleg voor melkproductie.'

Smalle basis

Maar de Nederlandse melkgeitenhouderij put qua fokkerij uit een vrij smalle basis. Dit vertaalt zich naar de bokken die via de ki beschikbaar zijn. Er is al snel sprake van verwantschap bij het maken van een paring.
Naast de uit een coöperatie ontstane Geiten KI Nederland, biedt sinds dit jaar ook het bedrijf Goat Improvement Company (GIC) sperma aan. GIC mikt vooral op de import van Canadees bokkensperma, om de sector van ander bloed te voorzien.

Naast melkgeitenhouders die hun eigen dekbokken fokken, is er ook een groep die regelmatig dekbokken aankoopt. 'Veel melkgeitenhouders hebben niets met fokkerij. Ze doen niet aan melkcontrole en beschikken daardoor niet over gegevens van individuele dieren', stelt melkgeitenhouder en -fokker Leeke Bouwens in het Gelderse Gendt.

'Als je niet weet wat je beste geiten zijn, is het niet mogelijk die te insemineren om eigen dekbokken te fokken. Daar komt bij dat ki redelijk prijzig is. Je bent dan zo 50 euro kwijt om een geit drachtig te krijgen. Genetisch mindere geiten insemineren is alleen al uit financieel oogpunt niet slim', zegt Bouwens.

Redelijke prijs

De geitenhouder verkoopt jaarlijks enkele honderden goede bokken aan collega's. Dat zijn dieren van 1 week oud tot een maand of 8. 'Ik wil ze niet weggeven. Het zijn mijn beste dieren. Die moeten een redelijke prijs opbrengen. Dat begrijpen de kopers wel.'

Aanbod van bokken is er voldoende. Voor geitenhouders die met hun fokkerijactiviteiten een goede naam hebben opgebouwd, levert de verkoop van fokmateriaal waaronder dekbokken vaak leuke neveninkomsten op.

Voor kopers is het zaak om kritisch te toetsen of aangeboden bokken aan hun eisen voldoen. Naast ziektestatus en genetische aanleg gaat het daarbij onder meer om exterieur en verwantschap.