Potentie voor zorgboeren in Midden-Delfland

Lydia Westmaas (35) opende in april 2019 de deuren van Zorgkwekerij Pluk de Dag in Pijnacker. Drie dagen per week biedt zij ouderen met dementie een dagbesteding. In het eerste jaar maakte zij een snelle groei door. 'Ik begon met één deelnemer. Nu zijn het er twaalf.'

Binnenkort gaat de zorgkwekerij vier dagen per week open. Doel is over drie jaar vijf dagen per week dagbesteding te bieden. 'Mijn zus helpt mij. Als we straks vol zitten, wil ik twee parttimers aannemen.' Naast de betaalde arbeidskrachten werkt Westmaas met vrijwilligers.

Betekenis in leven

Westmaas heeft een opleiding veehouderijmanagement afgerond, maar legde zich later toe op de zorg. 'Ik zocht naar meer betekenis in het leven.' Tijdens haar werk in de verpleeghuiszorg werd zij geraakt door de cliënten en wist ze dat haar zorgboerderij – die wens had ze al langer – er voor die doelgroep moest zijn.

Haar man heeft 'alles gebouwd'. De cliënten kunnen terecht in de binnentuin, een kas en buiten bij de dieren.

Een hindernis die Westmaas had te nemen, was het rondkrijgen van een bestemmingswijziging; het gebied kende de bestemming glastuinbouw. Na vijf jaar was die aangepast en kon de verbouwing beginnen. Na een aanloop van zes jaar kon de zorgkwekerij van start.

Groei

Derk Pullen is zelfstandig adviseur. Toen hij twintig jaar geleden begon, telde Nederland een kleine tweehonderd zorgboerderijen. Nu zijn er 1.250 zorgboerderijen waarvan er 850 zijn aangesloten bij de Federatie Landbouw en Zorg.

Pullen heeft honderden gesprekken gevoerd met boeren die het idee hadden een zorgboerderij te beginnen. Van de plannenmakers heeft ruim een kwart het idee een zorgboerderij te beginnen uitgevoerd. De groeispurt van tien tot vijftien jaar geleden is voorbij zegt Pullen. 'Nu groeit de sector vooral in omzet.'

Grote steden in de buurt

Het valt de adviseur op dat Midden-Delfland en directe omgeving relatief weinig zorgboerderijen heeft. 'Ten zuidoosten van Gouda zie je een ring van zorgboerderijen. Hoe dichter je bij Rotterdam komt, hoe minder zorgboerderijen er zijn, terwijl er met grote steden als Rotterdam, Delft en Den Haag in de buurt potentie ligt.'

Gemeente Midden-Delfland telt volgens LTO Noord-afdeling Delflands Groen ongeveer zestig boerderijen. Een handjevol is een zorgboerderij.

Beweging

Pullen ziet er kansen, ook omdat de markt in verandering is. Beweging schept nieuwe mogelijkheden. Bijvoorbeeld: 'Twintig jaar geleden boden zorgboerderijen vooral dagbesteding aan mensen met een handicap. Nederland vergrijst. In combinatie met mondiger ouderen ontstaat meer vraag naar leefstijlgebonden keuzes. Als mensen meer hebben te kiezen, maken ze daar gebruik van.'

Soms hoort Pullen zorgaanbieders zeggen dat de vraag naar zorgboerderijen niet bestaat. Volgens hem gaan zij voorbij aan de latent aanwezige vraag. 'Soms zijn ouderen voor wie het goed zou zijn niet in beeld bij instanties en soms moet je mensen bewustmaken van het bestaan van een bepaald aanbod. Een latente vraag kun je activeren door iets aan te bieden.'

Hobbel

Genoeg kansen dus. Maar wat is de andere kant van de medaille? 'Een hobbel is: hoe kom je van A naar B? Dat moet gebeuren op een kostenniveau dat uit kan', noemt de adviseur.

Volgens Pullen is het belangrijk dat de ondernemer helder voor ogen heeft wat hij wil en kan. 'Past het plan bij de bedrijfsvisie? Staan beide partners erachter? En kies een doelgroep of doelgroepen die samen kunnen', geeft de adviseur mee.

Ook is het belangrijk te bekijken welk aanbod al bestaat. 'Je stapt een bestaande markt in. Dan kom je er niet alleen op enthousiasme. Je moet kunnen aantonen wat jouw unieke toevoeging is.'

Terugkeer

Agnes en John van Paassen runnen sinds 2018 kleinschalige dagbesteding voor cliënten met een verstandelijke beperking en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hij heeft boerenbloed, zij de zorggenen, zegt Agnes van Paassen. 'Ik begeleidde cliënten met psychische problematiek bij hun terugkeer naar de maatschappij. Iets wat niet meer bestaat, maar wat terugkomt op onze zorgboerderij, waar mensen komen om rust in hun hoofd te krijgen.'

Hun Hoeve Onderweg in Pijnacker heeft vijftig melkkoeien. Het werk met de cliënten neemt toe. De hindernissen die Van Paassen noemt, zijn van administratieve aard. 'Het heeft een jaar gekost om in de digitale kaartenbak van de gemeente te komen. En om je te kwalificeren als zorgboerderij moet je aan veel voorwaarden voldoen. Ook dat kost veel werk.' Van Paassen is al gekwalificeerd en verwacht het keurmerk in mei.

De verbinding tussen haar werk en dat van haar man groeit steeds meer naar elkaar toe. 'Hij was altijd sociaal betrokken. Nu heeft hij er schik in de hulpboeren nieuwe dingen te leren. En ik leer meer over het boerenbedrijf.'