'Groene wind' waait over Friese akkers

Marianne van de Velde is dochter van een akkerbouwer uit Klaaswaal en heeft sinds 2006 een zorgboerderij in Engwierum. Na haar studie Internationaal Recht heeft ze bij het Bureau voor Rechtshulp in Rotterdam gewerkt en vervolgens drie jaar in projecten op het Mozambikaanse platteland.

'Als kind hielp ik al in de groentetuin en bij het schoffelen van de suikerbieten. Met het spuiten van bestrijdingsmiddelen had ik toen al moeite. Terug in Nederland heb ik met mijn voormalig partner, die biologisch boer was, het bedrijf De Grote Tor gerund. Daar heb ik in de praktijk veel over biologische groenteteelt geleerd.'

'Groene wind'

In 2014 begon Van de Velde met zorgboerderij Vento Verde, wat 'groene wind' betekent. De boerderij biedt dagbesteding aan mensen vanaf 18 jaar met een verstandelijke of psychische beperking en bevindt zich op het terrein van de Timpelsteed van Rika en Pyt Sipma. Zij zijn de derde generatie op het 60 hectare grote akkerbouwbedrijf dat in 2008 is overgestapt van gangbaar naar biologisch.

'Ik kon met mijn gangbare bedrijf niet meer kostendekkend werken', zegt Pyt Sipma. 'Daarnaast had ik me al eerder afgevraagd of spuiten met chemische stoffen wel het wondermiddel was waarvoor het werd versleten. Mijn vader zei mij dat het na mij wel gebeurd zou zijn met de mogelijkheden van akkerbouw, omdat de grond zou zijn uitgeput.'

Om over te schakelen stapte de akkerbouwer af van de teelt van suikerbieten, zette de pootaardappelenteelt voort en ging aan de slag met zaaiuien, winterpeen, pompoenen en grasklaver. Daarvoor gebruikt hij een vruchtwisselingsschema van 1 op 7.

Groentetuin

In de groentetuin van de zorgboerderij op het terrein vindt de teelt van zo'n veertig verschillende soorten groente en fruit plaats. Hoofdzakelijk in de vollegrond. Daarnaast heeft Vento Verde een kas voor tomaten, komkommers en bladgroenten als sla en spinazie. De boerderijwinkel completeert het geheel. Deze runt Van de Velde samen met Rika Sipma en is op maandag- en donderdagmiddag open.

'We hebben zoveel mogelijk zelfgeteelde groenten in de winkel en kopen andere producten zo lokaal mogelijk in', legt Rika Sipma uit. 'Een klein deel, zoals sinaasappelen, bananen en avocado's, komt van een biologische groothandel. We willen een gevarieerd en verantwoord assortiment bieden.'

Weekaanbod

Een vaste klantenkring kan zes dagen per week een bestelling doen uit het aanbod van die week. De ondernemers brengen de bestellingen eenmaal per week naar de ouders van Rika Sipma die vlakbij Dokkum wonen. Daardoor kan het aantal kilometers dat de klanten hoeven te rijden beperkt blijven.

De zorgboerderij heeft zes deelnemers. Er zijn er maximaal vijf per dagdeel aanwezig op maandag, dinsdag en donderdag. Zij krijgen de kans om zelfstandig mogelijk te werken en initiatief en verantwoordelijkheid te nemen voor hun werkzaamheden.

De deelnemers kunnen activiteiten kiezen die passen bij hun interesses en vaardigheden, zoals de groenteteelt, werken in de boerderijwinkel, erf, gereedschap en schuur onderhouden of de groenvoorziening ter hand nemen. Ook kunnen ze meer huishoudelijke taken doen, zoals het verwerken van zelfgeteelde groenten. Naast de deelnemers heeft Vento Verde ieder jaar stagiaires en helpen vakantiekrachten de familie Sipma bij het handmatig onkruid wieden.

Biologisch-dynamisch

De Timpelsteed en Vento Verde zijn in doorschakeling naar biologisch-dynamische landbouw. 'Ik vind het leuk om niet de gebaande paden te bewandelen en ben nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen', zegt Sipma.

'Vorig jaar hebben we een cursus gevolgd om kennis op te doen over biodynamisch werken. Bepaalde zaken, zoals astrale krachten, kwamen in eerste instantie wat zweverig over. Maar ze zetten me toch aan het denken. Tenslotte heeft de maan invloed op eb en vloed, dus wie weet wat er met de bodem en de gewassen gebeurt?', aldus Sipma.

Collegiale toetsing

'De collegiale toetsing spreekt ons ook aan', zegt Rika Sipma. 'Die houdt in dat je in een groep ondernemers elkaars bedrijf doorspit, waardoor je van elkaar leert en steeds verder kunt verbeteren.' Voor de verdere invulling van het concept zijn de ondernemers vorig jaar begonnen met permacultuur op een deel van het bedrijf.

De bouw van een ontvangstruimte annex educatiecentrum om groepen van kleuters tot senioren uitleg te geven over de productie van voedsel in samenwerking met de bodem en natuur, staat ook op het programma. Daarnaast willen Sipma en Van de Velde daar kookworkshops gaan geven.