Ierse veehouders melken tegen de klippen op

De stemming is positief bij de Ierse melkveehouders die half april worden aangedaan tijdens een lezersreis van Nieuwe Oogst. Het is tot nu toe een uitstekend voorjaar. 'Begin februari konden de koeien al naar buiten, terwijl we ze pas halverwege december hoefden op te stallen', zegt Aiden Deasy in Ballinhassig. 'Eigenlijk is het gras gewoon doorgegroeid.'

Vorig jaar was dat anders. Het vroege voorjaar was koud en de zomer droog. Daardoor moesten veel boeren mais, tarwe en andere producten bijkopen. Ook moesten ze veel meer krachtvoer bijvoeren dan ze gewend waren.

De bedrijfsvoering van de meeste Ierse veehouders is erop gericht om zoveel mogelijk melk uit gras te halen. De hele veestapel kalft af in het vroege voorjaar, waardoor de melkproductiecurve meebeweegt met de grasgroei. Ierse melkveehouders halen met gemak 13 ton droge stof per hectare, uitschieters van 16 tot 18 ton zijn geen uitzondering.

8 miljard kilo melk

Ierland kent rond de 17.000 melkveehouders. De gemiddelde productie van de koeien ligt net boven de 5.100 liter. Verwacht wordt dat de Ierse melkveehouders dit jaar 8 miljard kilo melk aan zullen aantikken. Ter vergelijking: Nederlandse melkveehouders produceerden vorig jaar 14 miljard kilo melk. Dat is vanwege de fosfaatreductieregeling minder dan in 2017 toen er nog 14,1 miljard liter werd geproduceerd.

In Ierland gebeurde het tegenovergestelde: de melkplas groeide vorig jaar met 3 procent. Als het niet zo droog was, dan was dat percentage hoger geweest. Nu, met de goede start dit voorjaar, zal er naar verwachting meer dan 3 procent worden uitgebreid. Die tendens is al langer gaande. Ten opzichte van 2015, toen de melkquotering werd afgeschaft, leverden de Ieren al 50 procent extra melk.

Tim O'Leary, melkveehouder en bestuurslid van onder andere de Irish Dairy Association en zuivelcoöperatie Dairygold, verwacht dit jaar zeker een groei van 4,5 procent. Dairygold startte vorig jaar met de bouw van een nieuwe kaas- en poederfabriek. 90 procent van alle Ierse zuivel gaat de grens over, vertelt O'Leary. Naast poeder en kaas ook in de vorm van boter.

Goedkopere melk verkazen

Ook Glanbia, de zuivelonderneming waarvan Vincent O'Gorman bestuurder is, heeft geïnvesteerd in nieuwe fabrieken. Samen met Royal A-ware bouwt Glanbia een nieuwe kaasfabriek die vooral de goedkopere melk in de zomerperiode, wanneer de piek van de melkproductie is, zal verkazen.

'We vragen onze boeren ieder jaar hoeveel ze meer gaan melken. Op basis daarvan besluiten we hoeveel roestvrijstaal erbij moet komen', vertelt O'Gorman.

Volgens beide bestuurders kan Ierland de concurrentie goed aan op de wereldmarkt. 'De huidige basismelkprijs ligt op 31 cent bij gehaltes van 3,6 vet en 3,3 eiwit. Met meer gehaltes kruipt de melkprijs richting de 35 cent, terwijl de gemiddelde kostprijs tussen de 20 en 22 cent ligt', zegt O'Leary. 'Het is wel zaak de kostprijs laag te houden.'

Veel animo

De animo om te melken is volgens O'Gorman groot. 'Dat is wel eens anders geweest', zegt de Glanbia-bestuurder. 'Begin jaren negentig hadden we de Celtic Tiger (de sterke economische groei in Ierland, red.). Boerenzoons zochten werk in de ICT waarmee ze goud geld verdienden. Na de crash in 2008 zaten ze met hoge hypotheken. Velen emigreerden en boer werden ze niet meer. Een hele generatie boerenzoons is weggevallen. Maar nu zitten de landbouwopleidingen weer vol. Koeien melken is weer sexy geworden.'

Die vernieuwde belangstelling voor de melkveehouderij is ook nodig, denkt O'Leary. 'Waar we nu tegenaan lopen is een personeelstekort. Wie wil er nog melken?' Ander knelpunt is de grondprijs. Een hectare grond kost 50.000 euro, de pachtprijs ligt op 1.000 euro.

Ook in Ierland zal de productie op een gegeven moment worden begrensd vanwege eisen rondom de emissie van broeikasgassen, zo beseffen de melkveehouders. 'We hebben hier meer ruimte dan in Nederland en we hebben nauwelijks varkens en kippen. Maar ook bij ons wordt men kritisch op CO2 en milieu. Vooralsnog is het zo snel mogelijk uitbreiden, zolang het nog kan', aldus O'Gorman.