Kostprijs Ieren inspireert veehouderijleerlingen

'Hoelang denken jullie dat de koeien in dit perceel kunnen grazen? Het weitje is 0,8 hectare.' Docent Harm Rijneveld van Aeres MBO Barneveld kijkt zijn 25 veehouderijleerlingen vragend aan. Ze bezoeken een melkveebedrijf met 160 koeien in het zuiden van Ierland.

De jongens en meiden turen aandachtig naar het dikke pak gras. De een hurkt neer om de grashoogte te meten, terwijl de ander de rekenmachine op zijn mobiele telefoon activeert. 'De melkveehouder schaart in bij 1.500 kilo droge stof per hectare', vervolgt Rijneveld. 'En elke koe neemt dagelijks zo'n 15 kilo droge stof op. Wat denken jullie? Wanneer is het perceel kaal?'

Graslandmanagement

Graslandmanagement is een van de lessen die de docent geeft. En waar kun je de fijne kneepjes van dit vak beter leren dan in Ierland? Gras is immers de basis van Ierse bedrijven. Daarom organiseerde Rijneveld een buitenland excursie. 'In tegenstelling tot Nederlandse boeren zijn de Ieren volledig gericht op hun grasland. Ze houden data bij zoals de grashoogte en beschikbare kilo's droge stof om te grazen.'

Nadat de leerlingen het erover eens zijn dat de koeien het perceel binnen een halve dag kaalvreten, verlaten ze het bedrijf en stappen weer in de bus. Deze rijdt hen door het glooiende landschap van de Golden Vale, een regio in het zuidwesten van Ierland.

Inhaalslag

De Ierse melkveehouderij is bezig met een inhaalslag. Tien jaar geleden produceerde deze sector nog 4,9 miljard kilo melk, inmiddels ligt dit op 7,2 miljard kilo. Landbouw zorgt in Ierland voor de belangrijkste exportproducten. Vandaar dat de overheid deze sector behoorlijk stimuleert. Melkveehouders intensiveren hun bedrijven en vleesvee maakt plaats voor melkkoeien.

In de collegezaal op onderzoeksbedrijf Teagasc Moorepark strooit onderzoeker Padraig French met wat feiten over de sector. 'Een gemiddeld bedrijf telt tachtig koeien. In 2009 lag de gemiddelde melkgift nog op 4.400 kilo per koe, maar dat is gestegen naar 5.000 kilo.'

Er klinkt wat geroezemoes in de groep leerlingen. 'Zei hij nou echt 5.000 kilo per koe?' wordt er gefluisterd. 'Dat is toch niks.'

Brutokostprijs

Maar dan, als de onderzoeker vertelt dat de brutokostprijs van een gemiddeld bedrijf met 400 ton melk vorig jaar op 22 cent per kilo melk lag en een bruto-inkomen verdiende van 91.000 euro, zitten de leerlingen op het puntje van hun stoel. 'Dat is een flink inkomen', zegt een van de leerlingen. 'Hoe kan dat nou?'

French legt het de leerlingen uit: 'We zijn er goed in om gedurende een lang seizoen veel gras te telen en vorig jaar was een topseizoen. Ons systeem is erop gericht dat de koeien het gras optimaal benutten, van februari tot diep in november. De veestapel kalft af in het vroege voorjaar. Je ziet dus dat de melkproductiecurve maximaal meebeweegt met de grasgroei.'

Het rantsoen bestaat uit gras, gras en nog eens gras. 'Alles draait om een maximale graslandproductie. Die ligt gemiddeld op 12,5 ton gras per hectare', vertelt de onderzoeker.

Beweidingssysteem

De excursie in Ierland wordt vervolgd met bezoeken aan onder andere een proefboerderij, een melkveebedrijf en een vleesveebedrijf. De leerlingen krijgen inzicht in het Ierse beweidingssysteem. Veehouders verdelen hun grasland in 18 tot 21 percelen. Hier rouleren ze de koeien in 18 tot 21 dagen overheen. Er wacht dus elke dag een nieuw perceel met fris gras.

Een van de melkveehouders vertelt dat het graslandmanagement nauw luistert. 'In het weideseizoen noteren we minimaal elke week de grasgroei per perceel. We bepalen nauwkeurig of we er een perceel tussenuit moeten maaien.'

Een leerling beseft dat dit anders gaat dan hij gewend is en zegt lachend: 'Meneer, weet u hoe een Nederlandse boer inschat wanneer hij moet maaien? Hij kijkt gewoon naar zijn buurman.'

Goed beeld

Aan het einde van de reis hebben de veehouderijleerlingen een goed beeld van het Ierse beweidingssysteem. Erik Rijneveld (16) uit Linschoten is enthousiast over de hoge grasopbrengsten die deze veehouders per hectare bereiken. 'Gek eigenlijk dat wij in Nederland niet exact weten hoeveel onze percelen produceren. We laten gewoon geld liggen.'

De boerenzoon is vastberaden om op het ouderlijk bedrijf meer aandacht te gaan schenken aan graslandmanagement. 'Grond is het duurste productiemiddel op je bedrijf. Het kost je 60.000 euro per hectare. Dat moet je goed benutten. Als je van 20 hectare net zoveel gras kunt halen als van 25 hectare, bespaar je kosten.'

Graslandproductie

Een klasgenoot vult hem aan: 'We zijn erg gefocust op de melkproductie, terwijl het in Ierland allemaal om een maximale grasproductie draait. Daarmee realiseren ze een lage kostprijs en kunnen ze schommelende melkprijzen goed opvangen. Daar kunnen wij in Nederland best wat van leren.'