Info over kalversterfte klopt, beeldvorming niet

Een groep van 1.200 melkveebedrijven, minder dan 10 procent van alle melkveebedrijven in Nederland, kampt met veel te hoge kalversterftecijfers. 20 procent of meer wordt doodgeboren of gaat binnen veertien dagen dood.

Het ministerie van LNV heeft deze cijfers, gebaseerd op nieuwe data van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) uit 2018, vanwege een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur aan RTL Nieuws verstrekt. Al jaren schommelt het landelijk kalversterftepercentage gemiddeld in de hele sector rond 11 tot 12 procent.

Om het tij te keren, zijn bedrijven die een percentage van 20 procent of meer scoren sinds begin 2018 verplicht om een plan van aanpak op te stellen met de dierenarts en dit ook uit te voeren.

Hoogrisicobedrijven

Deze drempelwaarde maakt ook onderdeel uit van het KalfOK-project, waar inmiddels circa 85 procent van alle melkveehouders aan meedoet, en de basisleveringsvoorwaarden die de zuivelondernemingen in Nederland hanteren.
Ook is het Kalfvolgsysteem geïntroduceerd om het tij te keren. Minister Carola Schouten van LNV benadrukt dat de problematiek al enige tijd hoog op de agenda van de sector staat. Het ministerie zelf heeft in 2017 een risicogericht project hoge kalversterfte gestart.

Door middel van data-analyse zijn 39 melkveebedrijven met de hoogste kalversterfte, die niet recent bezocht waren door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), geselecteerd voor inspectie. Vijf bedrijven voldeden niet aan de eisen, met name op het gebied van hygiënische huisvesting.

Dirk Bruins, lid van de LTO-vakgroep Melkveehouderij, beaamt dat de kalversterftecijfers te hoog zijn. 'De cijfers die RTL Nieuws naar buiten bracht zijn vergelijkbaar met de diverse databronnen waar wij mee werken.' Hij vindt het lastig om de groep probleembedrijven, met een kalversterfte van 20 procent of hoger, te definiëren. 'Heb je plotseling een hoge kalversterfte, dan kan dat te maken hebben met een dierziekte of een infectie. Dat kan iedereen gebeuren. Maar bij de echte probleembedrijven is er vaak meer aan de hand. De huisvesting of hygiëne kan niet in orde zijn of de biestverstrekking gebeurt niet op de juiste manier.'

Foto's NVWA

Bruins hekelt de NVWA-foto's van verwaarloosde dieren die nu rondgaan in de media. 'Het wordt gebracht alsof dit een algemeen beeld is van de Nederlandse rundveehouderij. De discussie verhardt. Het helpt ons niet', vertelt hij.

Bestuurslid Dimitry Verduyn van de KNMvD sluit zich hierbij aan. 'Het geschetste beeld is voornamelijk gebaseerd op foto's van dierverwaarlozing afkomstig uit een NVWA-rapportage van 2015. De onderliggende suggestie waarmee RTL Nieuws het heeft gebracht is heel kwalijk, namelijk dat alle bedrijven zo zouden omgaan met hun kalveren. Tegen dergelijke emoties valt niet op te boksen. Echt dramatisch wat er allemaal op social media is geroepen door dierenrechtenactivisten.'

Verduyn vervolgt: 'Iedereen wil dergelijke situaties van dierverwaarlozing voorkomen. Geen veehouder verwaarloost zijn vee bewust. Dierenartsen hebben in dit soort situaties naast hun medische taak ook een sociale rol. Maar onze mogelijkheden zijn beperkt. Als na herhaaldelijk aankaarten van de problematiek geen merkbare verbetering optreedt, rest ons niets anders dan de situatie door te geven aan de NVWA en het vertrouwensloket dierverwaarlozing.'

Dalende trend

Verduyn ziet geen stijgende trend in de nieuwe cijfers over kalversterfte en doodgeboorte van 2018. 'We zien wel een dalende trend in de cijfers die het KalfOK-project oplevert. De resultaten van deze gezamenlijke ketenaanpak waarbij de zuivelbedrijven, dierenartsen en belangenorganisaties betrokken zijn, bieden perspectief.'

Bruins hoopt dat de veehouders die met een hoge kalversterfte kampen niet voor hun problemen weglopen. 'Schaamte en het gevoel gefaald te hebben kan een rol spelen. Niet nodig. Aarzel niet om er met een dierenarts over te praten, pak het aan.'

Mede-auteur: Erik Colenbrander