Biogasinstallatie Bergerden start eindelijk op

Er wordt hard gebouwd naast een klein weggetje met de mooie naam Veronica in het Gelderse glastuinbouwgebied Bergerden. Niet aan een nieuw kassencomplex, maar aan een ultramoderne installatie die mest, gras en andere bijproducten gaat vergisten. De locatie is nog een erfenis van de geplande verbinding met de naburige tuinbouwbedrijven. Die is voorlopig voor een groot deel losgelaten.

Trots laten de initiatiefnemers Ab Emmerzaal en Jan Willemsen de vorderingen zien. Binnenkort staan hier zes vergistingstanks, een hal met mengtanks voor mest en gras, een gaswasser en een megagrote kuilplaat. Dan wordt er biogas geproduceerd: maximaal 9,1 miljoen kubieke meters, vergelijkbaar met de consumptie van een groot dorp met 13.000 inwoners, en eventueel ook geschikt om openbaar vervoer te vergroenen.

Mais

Het begon dertien jaar geleden, toen drie akkerbouwers in de regio Huissen-Bemmel hun bedrijfsactiviteiten wilden uitbreiden. Ex-veearts Ab Emmerzaal, inmiddels directeur van Groen Gas Gelderland, sloot aan als mede-initiatiefnemer.

'Ze wilden mais gaan verbouwen als biomassa en die vervolgens vergisten tot biogas', vertelt Emmerzaal. 'Dat gas zou geleverd worden aan de tuinders in Bergerden die al gezamenlijk hun energievoorziening regelen met een centraal park van WKK's en ketels. De tuinders vroegen ons om de installatie in hun gebied te bouwen, om zo een groene energiebron te kunnen realiseren. De toenmalige MEP-subsidie zou het mogelijk maken.'

Een mooi plan met voordelen voor de akkerbouwers en de tuinders in de regio. Maar het liep helemaal anders. Als je een worst case-scenario zou verzinnen, zou dat niet veel afwijken van hoe het verlopen is. Met één uitzondering: het einde is positief. Te danken aan enorm veel doorzettingsvermogen.

Crisis

De ontwikkeling van het glastuinbouwgebied stagneerde, Energie Combinatie Bergerden ging failliet en het geplande tweede energiepark werd niet gebouwd. Ook werd de MEP-subsidie afgeschaft, waarmee de financiële basis onder het eerste plan wegviel.

'Alles was al vergund, tot en met de WKK's op biogas. Daarom besloten we te wachten op nieuwe subsidieregelingen', vertelt Emmerzaal.

In 2008, vier jaar na de eerste ideeën, deden zich nieuwe mogelijkheden voor. Het zou dan niet meer gaan om vergisting van mais, maar van mest en bijproducten. Toen de directe link met de akkerbouw wegviel, haakte een van de initiatiefnemers af, maar de andere twee zagen er nog wel brood in.

Aangepaste vergunning

Een haalbaarheidsonderzoek met Eneco viel gunstig uit, en voor de realisatie werd Imtech ingeschakeld. Er kwam een SDE-toekenning op groen gas in 2011 en een aangepaste vergunning begin 2013.

Maar weer kwam het niet tot realisatie. Beide partijen stopten met investeren in vergisting. Eneco ging wel door met de ondersteuning van de groengassector. Het bedrijf heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het huidige concept van Groen Gas Gelderland.

'Het was crisis en de bank vond de SDE-toekenning te laag. In 2014 is die verhoogd. Ook is er intensief gezocht naar een grotere en sterkere partner. Dat is Engie geworden', geeft Emmerzaal aan.

In deze opzet wilde de Rabobank wel financieren. Het voormalige Bio Energie Bergerden (Emmerzaal en Willemsen) participeert nu met Engie in het nieuwe bedrijf Groen Gas Gelderland. PPM Oost en Innovatie- en Energiefonds Gelderland zorgen mede voor de financiering.

Micro-organismen

De technische en biologische knowhow komt van Biogas Plus. Het is de kunst om de vergisting zodanig te krijgen dat de methaanproductie maximaal is en de kosten minimaal. Alles hangt af van het welbevinden van de micro-organismen in de tanks. Om het vergistingsproces goed op gang te brengen worden de eerste ladingen geënt met het digestaat uit andere, al goed functionerende installaties.

'We gaan jaarlijks 72.000 biomassa vergisten', vertelt Emmerzaal. 'Via een vaste handelaar halen we varkens- en rundermest uit de regio. Ook hebben we vaste leveranciers voor schoongemaakt bermgras en co-producten zoals graanresten, glycerine, afgekeurd petfood en restanten uit de supermarkt.'

Het gras wordt verkleind en voorbewerkt in een mengtank. De dikke fractie van de mest wordt gemengd met drijfmest in een andere mengtank. Alles gebeurt via strenge hygiëneprotocollen. Pasteurisatie is voorgeschreven. Aan- en afvoer gaat via de vuile weg en schone weg, en vrachtwagens worden ontsmet voor vertrek.

Matchen

Na de vergisting is het nodig het biogas te 'wassen' in een speciale installatie. Het bestaat uit namelijk uit methaan en CO2, en het aandeel methaan moet matchen met dat in aardgas, want daar zijn alle verbrandingsinstallaties in Nederland op afgesteld. Via het lokale gasontvangststation gaat het groene gas dan het netwerk van Huissen in. Wellicht komt er nog een uitbreiding van het gebruik naar Arnhem.

Het digestaat uit de installatie wordt gescheiden in de dikke en dunne fractie. De eerste bevat relatief veel fosfaat en gaat als meststof de grens over. De dunne fractie met vooral stikstof en kalium is geschikt voor de akkerbouw in de regio.

Alles is op de regio afgestemd: de input van mest, bermgras en andere producten, én het verbruik van het geproduceerde groene gas.