Cactussen hebben de wind mee

Zomaar wat citaten van trendy lifestyle-websites over cactussen: 'Weer helemaal terug van weggeweest.' 'Onderdeel van verschillende actuele trends.' 'De kleine sfeermaker.' Ook woonbladen staan vol met de stekelige planten en er is geen conceptstore meer zonder kleine cactussen en vetplantjes in retropotjes.

Voor Derksen Plant in tuinbouwgebied Bergerden is de mode zeer plezierig, maar tegelijkertijd ook een uitdaging. 'Je kunt niet zomaar op basis van een trend uitbreiden met planten die twee jaar groeitijd vergen', zegt eigenaar Robert-Jan Derksen. 'De komende twee, drie jaar zal die nog wel voortduren, maar normaal duurt een trend hooguit vijf jaar. Bovendien is het vooral mode in Nederland en Duitsland, terwijl wij veel leveren naar Engeland, Oost-Europa en Turkije.'

Het prettige van een vraagmarkt is wel dat de prijzen duidelijker beter zijn dan voorheen. Verder zijn de afnemers minder kritisch op de maat van de planten. Ze kunnen daardoor een paar maanden eerder geleverd worden. Dat levert op jaarbasis 5 tot 10 procent meer productie op bij hetzelfde kasareaal.

Honderd soorten

Derksen Plant telt 1,7 hectare glas en biedt werk aan vier fulltime medewerkers. De hoofdteelt is cactussen en vetplanten in kleine potjes van 5,5 centimeter. Daarnaast telen ze sommige soorten ook in grotere maten.

'We hebben wel honderd soorten, waarbij we het hele proces van zaaien tot afleverbaar product zelf in de hand houden. Het zaad komt van leveranciers in Latijns-Amerika, Afrika en Tenerife. Vaak wordt dat nog in de natuur gewonnen, maar dat wordt steeds moeilijker omdat de herkomstlanden hun flora meer willen beschermen', vertelt Derksen.

Cactuszaadjes zijn heel klein, maar de precisiezaaimachine slaagt er toch in precies één zaadje per plug te doseren. Vervolgens groeit het plantje in de tray gedurende een jaar op in de kas. 'Daarna komt de sorteerrobot in actie. Hij kijkt met drie camera's hoe groot de plantjes zijn, sorteert ze en stopt ze meteen in de eindpot van 5,5 centimeter. Daarna groeien ze weer een jaar tot ze leverbaar zijn.' Omdat de meeste afnemers een gemixte tray met verschillende soorten vragen, is het niet zo belangrijk dat alle planten even groot zijn.

Ondanks hun imago als zonneplant zijn cactussen een energiezuinige teelt. Op jaarbasis gebruikt Derksen slechts 10 kuub gas per vierkante meter. In de winter staat de groei helemaal stil.

Tuinbouwcultuur

Tot 2005 zat het bedrijf nog in Lent, maar de uitbreiding van Nijmegen aan de noordkant van de Waal heeft de eeuwenoude tuinbouwcultuur van Lent vrijwel uitgewist. Alleen aan de oostkant van het dorp zijn nog wat bedrijven gespaard gebleven.

'Wij hebben lang in onzekerheid gezeten, sinds de woningbouwplannen in 1991. We hadden net nog kavels gekocht om kassen bij te bouwen, maar opeens mocht dat niet meer. Vervolgens konden we pas tien jaar later in fases verkassen. De Lentse tuinbouw is nu vrijwel weg. De meeste bedrijven zijn gestopt nadat ze uitgekocht zijn door de gemeente.' De rest is uitgezwermd en terechtgekomen in Bergerden of elders.

Na een tussenstop in Doornenburg, waar hij nog bromelia's en begonia's kweekte, concentreert Derksen zich nu louter op cactussen en vetplanten in Bergerden. Op de huidige locatie is nog plaats voor een verdubbeling van het areaal.

Samenwerking troef

Opvallend in tuinbouwgebied Bergerden is de omvangrijke duurzame samenwerking. Zowel de energie- als de watervoorziening is collectief aangepakt. Alle tuinbouwbedrijven krijgen warmte en stroom vanuit een centraal energiepark met WKK's en ketels. Ze kopen individueel gas in, bijvoorbeeld via AgroEnergy. Het collectief Lingezegen Energy zet dat zo efficiënt mogelijk om in warmte en stroom.

Verder sturen alle bedrijven het water dat op hun kasdek valt naar Gietwaterbassin Bergerden. Vanuit dat bassin krijgen ze schoon gietwater terug. 'Het is van zo'n goede kwaliteit dat we er voor onze cactussen niets meer aan hoeven te doen', vertelt Derksen.

Maar de samenwerking gaat nog verder. Samen met elf sierteeltcollega's vormt hij het samenwerkingsverband KANplant (Kwekers Arnhem Nijmegen). Ze organiseren gezamenlijk transport naar de veilingen in Aalsmeer, Naaldwijk en Rijnsburg en doen samen aan promotie, bijvoorbeeld op de FloraHolland Trade Fair.

'Ook bezoeken we eens in de drie weken, met een bemiddelaar van veiling Plantion, een aantal exporteurs om het sortiment te laten zien. We combineren collectieve promotie met individuele orderplaatsing. Dat werkt het beste', vertelt Derksen. 'Als je een vuist wilt maken, moet je samenwerken', besluit hij.