'In de kramp kun je niet voetballen'

Dat is het moment dat je in de kramp schiet, als speler of zelfs als team. Op dat moment gaat de tegenstander er met de winst vandoor. En dat is precies wat er nu gaande is in de melkveehouderijsector. Esther de Snoo schetst de kramp in haar column van 22 maart: Zuivel heeft moeite met financiering eigen krimp.

'Team Zuivel' heeft in de afgelopen jaren veel te verduren gehad. Na de afschaffing van het melkquotum volgde direct het fosfaatrechtenstelsel, het Programma Aanpak Stikstof (PAS) bleek niet rechtsgeldig, groeiende druk op broeikasgasemissieverlaging vanuit de keten, negatieve maatschappelijke beeldvorming via 'grasfalt', Wakker Dier-reclames, en ga zo maar door.

Voorstellen vanuit de sector om tot oplossingen te komen, zijn nauwelijks opgepakt of door verdeeldheid binnen de sector weer ongedaan gemaakt. En door een lagere melkaanvoer is de onderlinge strijd om melkveehouders begonnen. Iedereen zou daarvan in de kramp schieten, zo ook de leiders in de zuivelsector.

De kunst van het 'spel' is om het hoofd koel te houden. Geen oplapmiddelen om de kramp tijdelijk te verlichten, maar een duidelijke strategie om de wedstrijd te winnen. En die strategie ligt voor het oprapen.

Zoals een potje voetbal uiteindelijk gewoon betekent dat je met elkaar de bal in het doel schiet, is voor de melkveehouderijsector de simpele strategie om melk met meerwaarde te produceren en te vermarkten. Nederlandse melk van bulk naar niche. Dus leiders in de zuivel: focus je op het doel, ga samen de uitdaging aan en zorg dat je scoort.

Zorg dat je scoort

Een praktisch en actueel voorbeeld is het fosfaatplafond. Deze is verder verlaagd, waardoor we nu als sector – ondanks alle (voer)maatregelen – over het fosfaatplafond heen gaan. De makkelijkste optie voor de overheid is om fosfaatrechten deels in te trekken, waardoor alle melkveehouders moeten krimpen of investeren in fosfaatrechten. 'Krimp van de veestapel' moet niet het doel zijn, zeker niet van de zuivelsector. Wat dan wel? Met minder dieren meer geld verdienen.

Makkelijker gezegd dan gedaan? Nee hoor. De opkoopregeling was juist voor (oudere) veehouders met verouderde stallen onaantrekkelijk, maar veel van hen willen best minder dieren houden. Bied hen én de blijvers perspectief. Daar zijn genoeg creatieve mogelijkheden voor. Haak aan bij initiatieven als uitbreiding van het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), vergroting van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) of via Ecologische Verbindingszones.

Maar bespreek ook concreet met afnemers welke meerwaarde 'regeneratieve landbouw' kan hebben als veehouders minder dieren houden. Vraag of overheden tijdelijk mee willen betalen aan de meerprijs voor biologische melk als melkveehouders om willen schakelen in combinatie met extensiveren, omdat het hun ambitie is om meer biologisch areaal te realiseren.

Als je durft in te zetten op de kansen, ga je niet alleen scoren, maar word je doelpunt ook nog tot in de eeuwigheid herinnerd. Wie pakt de bal op?