Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer vereist meer schaal en samenhang

De evaluatie is uitgevoerd door Wageningen Environmental Research en Sovon Vogelonderzoek Nederland, in opdracht van BIJ12 en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. De onderzoekers hebben bekeken in hoeverre het ANLb sinds de invoering in 2016 bijdraagt aan het behoud van diverse soorten in agrarische gebieden.

Het ANLb is volgens de onderzoekers in de huidige vorm op gebiedsniveau niet effectief genoeg. Bovendien zou de impact op landelijke schaal te klein zijn om de negatieve trend te stoppen. Wel zien zij duidelijke aanknopingspunten voor verbetering. Uitbreiding van het areaal ANLb moet bijvoorbeeld zo plaatsvinden dat voldoende gebieden ontstaan waar ecologisch impactvol beheer ruimtelijk geclusterd wordt uitgevoerd.

De onderzoekers concluderen dat de doelsoorten weer kunnen stabiliseren of toenemen, wanneer in een groter aaneengesloten gebied aan zwaar ANLb wordt gedaan. Dat is volgens hen een sterke indicatie dat het ANLb in staat is de negatieve trends van de betreffende soorten om te buigen, mits voldoende zwaar beheer wordt geclusterd.

Voorzitter Marije Klever van ANLb-organisatie BoerenNatuur heeft gemengde gevoelens bij de conclusies uit de evaluatie. 'De resultaten bevestigen wat we al langer signaleren. Het lukt niet om op slechts 6,5 procent van het totale landbouwareaal de negatieve landelijke trends van onder andere weide- en akkervogels te keren. Daar is meer voor nodig.'

Hoopgevend

Tegelijkertijd noemt Klever het hoopgevend dat het in gebieden met veel ANLb wel lukt om populaties te stabiliseren of zelfs te laten groeien. Daarbij benadrukt ze het belang van realistische verwachtingen. 'Om het ANLb effectief in te kunnen zetten, moeten de randvoorwaarden op orde zijn. Denk aan concurrerende vergoedingen, een bedrijfstoeslag bij een groot aandeel zwaar beheer en langjarige zekerheid.'

Het kabinet wil het ANLb uitbreiden en intensiever beheer mogelijk maken. Vanaf 2026 wordt jaarlijks 500 miljoen euro uitgetrokken voor agrarisch natuurbeheer. Hierdoor kan het aantal hectares onder het ANLb groeien van 100.000 naar mogelijk 280.000 hectare.