Experts: generieke korting op fosfaat- en dierrechten beste stikstofaanpak

Het gesprek dat donderdag in de Tweede Kamer plaatsvond, ging over de Greenpeace-uitspraak en de uitspraak over intern salderen van de Raad van State. In de Greenpeace-zaak oordeelde de rechter dat het kabinet serieuze stappen moet zetten in stikstofreductie omdat de huidige plannen onvoldoende zijn om de natuurdoelen te halen. De uitspraak over intern salderen maakt intern salderen een stuk lastiger De centrale vraag van de Tweede Kamerleden was wat er moet gebeuren om aan de uitspraak van de rechter te voldoen en vergunningverlening weer mogelijk te maken.

Raoul Beunen, hoogleraar environmental governance aan de Open Universiteit, stelt dat dat de meeste emissiereductie valt te halen bij de veehouderij. Er zijn wel opkoopregelingen, maar verder ziet hij weinig ontwikkelingen. Zijn voorstel is om via de een generieke korting op fosfaat- en dierrechten van 15 procent dit jaar een emissiereductie te realiseren. 'Die generieke korting kan worden gecombineerd met maatregelen op bedrijfsniveau, bijvoorbeeld het voerspoor', licht hij toe.

Innovatie

'Innovatie is voor een deel van de bedrijven interessant', zegt Beunen. Hij vindt dat ondernemers hier zelf keuzes in moeten maken en dat de overheid dit niet moet subsidiëren. Het kabinet kan volgens hem beter geld stoppen in het helpen van boeren die willen extensiveren, willen omschakelen naar biologische landbouw of een andere vorm waarbij minder stikstofemissie plaatsvindt. 'Boeren kunnen 20 tot 30 procent uitstoot verminderen als ze wat hulp krijgen.'

Ook Ralph Frins, universitair hoofddocent omgevingsrecht aan Tilburg University, vindt dat fosfaat- en dierrechten generiek afromen in combinatie met aanvullende en gebiedsgerichte maatregelen een flinke emissiereductie kan opleveren. Toch durft hij niet te zeggen dat hierdoor voldoende reductie wordt behaald om de vergunningverlening op gang te brengen. 'We moeten niet denken dat we er zijn met een bepaald percentage. Dat zal niet in alle gevallen en het juiste antwoord zijn.'

Hogere rekenkundige ondergrens

Frins pleit daarom voor onderzoek naar gebieden waar mogelijk een ander percentage nodig is. Zonering van gebieden, waarbij in enkele gebieden strengere eisen worden gesteld, is volgens hem een denkbare oplossing. Hij wijst daarbij naar Gelderland dat aan een aanpak met zonering werkt.

Landbouwminister Femke Wiersma onderzoekt de mogelijkheden van een hogere rekenkundige ondergrens. Bondine Kloostra, jurist bij Prakken d'Oliveira Human Rights Lawyers, verwacht daar weinig van. 'Dat is een trucje waarbij je minder stikstofemissie toerekent aan een bedrijf, maar die emissie is er wel en verschuift naar het algemene stikstofprobleem. Uiteindelijk maakt dat de algehele opgave alleen maar zwaarder.'

Ook Beunen noemt een hogere rekenkundige ondergrens 'een geitenpaadje'. 'Het gaat uiteindelijk om de beoordeling van een activiteit in relatie met andere activiteiten. Het probleem is een overmatige stikstofdepositie. Dat los je niet op door de wet te veranderen, maar wel door de depositie omlaag te brengen. Daar zijn ook mogelijkheden voor. Wageningen University & Research heeft dat onderzocht.'

De kritische depositiewaarde (KDW) uit de wet halen, zoals onder meer LTO vraagt, is een optie, zegt Hans Hoekman, adviseur en stikstofexpert. Wageningen University & Research bevestigt dit ook. Europese wetgeving verplicht volgens Hoekman ook niet dat de KDW in de wet moet staan. 'Alleen, als de KDW uit de wet gaat, betekent dit niet dat het stikstofprobleem is opgelost.' Hij pleit voor overname van het Duitse model met een drempelwaarde.