Reden van uitval zeugen goed bijhouden om oorzaak te vinden

De variatie in uitval bij de zeugen is groot. Het ene bedrijf zit onder de vijf procent, het andere op tien procent of zelfs hoger. Om de uitval aan te pakken zijn goede gegevens over de uitval nodig.

Maar ook onder deze gegevens is de variatie groot. De ene zeugenhouder geeft veel verschillende redenen aan, de ander vermeldt soms helemaal niets of geeft dus dood, plots dood of onbekend door elkaar heen als reden. 'Daar kan ik als dierenarts niets uit afleiden', geeft Hendrickx aan.

Ook leeftijd noteren

Als de uitval op een bedrijf hoog is, raadt Hendrickx zeugenhouders aan om te starten met het goed bijhouden van de redenen. Daarbij is het noodzakelijk ervoor te zorgen dat iedereen de reden van uitval op dezelfde manier noteert. Met daarbij ook de leeftijd van de zeug en het moment in de cyclus.

Blijkt uit de data bijvoorbeeld dat er veel plots dode dieren zijn dan kan sectie meer duidelijkheid bieden. Plots dode dieren komen bijvoorbeeld voor bij de longaandoening APP. Dat kennen varkenshouders vooral van vleesvarkens, maar het kan ook bij zeugen gebeuren.

Maagverdraaiingen door voeren

Doorgaans ligt de oorzaak van plots dode dieren anders. Op een bedrijf met plots dode dieren tijdens de dracht werden bij sectie van de zeugen maagdraaiingen gevonden en dat leidt onherroepelijk tot de dood. Oorzaak bleek het voeren. De dragende zeugen kregen op dit bedrijf kort na elkaar hun voer verdeeld over twee porties. De dosators waren te klein om het voer in één keer te doseren.

'Dan zijn de zeugen nog bezig met het verwerken van de eerste portie, waarbij de maag het voer naar de darmen transporteert en dan komt er tegelijk nieuw voer in de maag', legt Hendrickx uit. 'Dat geeft dan risico op maagdraaiingen met alle gevolgen van dien.' De zeugen voeren met grote tussenpozen loste het probleem op. De uitval daalde fors.

Doordat de reden van uitval beter werd bijgehouden, was bijvoorbeeld ook te zien dat de oplopende uitval in de zomer het gevolg was van hitte. Ook dat kon daardoor worden aangepakt.

Oorzaak bijhouden essentieel

Zoeken naar oorzaken van uitval vindt Hendrickx essentieel. 'Uitval hoort laag te blijven en je moet vooral voorkomen dat de jonge zeugen uitvallen. Als een jonge zeug uitvalt, betekent dit vaak dat een oudere zeug die eigenlijk op de nominatie staat voor vervangen door bijvoorbeeld slecht beenwerk, toch weer wordt geïnsemineerd.'

'Als zo'n zeug dan nog een ronde mee moet, loop je het risico dat die door dat slechte beenwerk in de dracht of in het kraamhok uitvalt. Zo vergroot je het probleem. Dan ga je de gelten te vroeg insemineren om het tekort aan te vullen en die lopen dan weer risico op uitval, enzovoort', schetst de dierenarts.