Utrechtse kavelruil helpt boer en natuur

Jan Dorrestijn draait nogmaals een shaggie en kijkt tevreden rond in de stal op de nieuwe locatie van zijn bedrijf in het Utrechtse Langbroek. Hier ligt de toekomst van de melkveetak van zijn onderneming. Op 11 maart worden hier voor het eerst koeien gemolken door het bedrijf. Nu is gedeputeerde Mirjam Sterk (Landbouw & Natuur, CDA) op bezoek om de ontwikkelingen te aanschouwen.

Zoon Gijs, een van de elf kinderen van Dorrestijn, gaat hier aan de slag met in eerste instantie 45 melkkoeien en een melkrobot. Op de oude locatie, slechts enkele honderden meters verderop in Amerongen, blijven straks alleen nog het woonhuis van de familie en de loonwerktak van het bedrijf zitten.

Grupstal ontmanteld

De oude grupstal wordt ontmanteld, de vergunning geschrapt en de kavels rondom het perceel komen in het bezit van provincie Utrecht. Dorrestijn levert 17 hectare in en krijgt er even verderop 18 hectare plus een boerderij voor terug.

Het is het resultaat van het kavelruilproject Kromme Rijn Oost, een vrijwillige kavelruil waarbij de provincie natuurgebieden wil versterken en agrarische bedrijven toekomstbestendig maken. Vorig jaar kwam een eerste ruil tot stand. De ruil waarbij de familie Dorrestijn is betrokken, is het tweede resultaat van het project.

'In eerste instantie hebben zich 44 mensen gemeld die grond wilden inbrengen', zegt kavelruilcoördinator Arnold Stokman. 'Daar kwamen er later zelfs nog een paar bij. De eerste ruil kwam al snel in beeld. Maar het duurde nog lang, doordat het langs meerdere schijven bij de overheid moest.'

Meer transacties

De komende tijd worden meer ruiltransacties verwacht. Een grootschalige ruil waarbij tien partijen zijn betrokken is in een vergevorderd traject. 'Bij een vierde ruil zijn we de puntjes op de i aan het zetten, terwijl de gesprekken voor een vijfde ruil ook lopen', zegt Stokman.

Volgens de kavelruilcoördinator was de ruil bij Dorrestijn niet eenvoudig. Dat de ondernemer behalve een uitruil van grond ook de nieuwe boerderij wilden verwerven, speelde daarbij een belangrijke rol.

Hele puzzel

'Het was een hele puzzel wat betreft vergunningen, financiën en tijdspad', zegt Stokman. 'Bovendien paste dat hele traject niet zo bij Jan Dorrestijn. Pas toen een adviseur werd ingeschakeld, kwam de voortgang erin en werden de hobbels geslecht. Met een mooi resultaat.'

Dorrestijn zelf beaamt de woorden van Stokman. 'Om die ambtelijke molen te begrijpen, moet je onderhand geleerd zijn. Als ondernemer heb je iets in je bol, maar bij overheden gaat het via veel mensen. Dat zou sneller moeten kunnen.'

Goed regelen

De gedeputeerde begrijpt wat Dorrestijn bedoelt, maar stelt ook dat processen zorgvuldig moeten worden doorlopen. 'Je bent geen boer geworden om ambtelijke trajecten te doorlopen, maar wij moeten zaken wel goed regelen', benadrukt ze.

'Het is belangrijk dat je zo vroeg mogelijk mensen erbij betrekt die een rol spelen in het proces. Gaat het bijvoorbeeld om bestemmingsplanwijzigingen, dan komt de gemeente in beeld. Ook subsidieregelingen aanvragen kost tijd en moet zorgvuldig gebeuren', zegt Sterk.

Transitiefonds

De gedeputeerde is tevreden over deze geslaagde kavelruil, die tot stand kon komen doordat de provincie de leegstaande boerderij die nu naar Dorrestijn gaat, opkocht met als doel in te zetten bij het gebiedsproces. Utrecht gebruikt hiervoor middelen uit het transitiefonds. Sterk zegt dat er middelen zijn voor vergelijkbare projecten maar dat er met het schrappen van het NPLG en het Transitiefonds wel structureel aanvullende geborgde generieke maatregelen en middelen vanuit het Rijk nodig zijn.

'In een tijd waarin de provincie de opdracht heeft de natuur op orde te brengen en perspectief te bieden aan een jonge generatie, is het mooi als boeren hun nek willen uitsteken en wij daarbij kunnen ondersteunen', vindt de gedeputeerde. 'Ik ben blij dat we deze stap zetten, zodat deze jonge boer perspectief heeft, een toekomst bouwen op 500 meter van pa en ma.'

Rechtstreeks de wei in

Ook de jonge boer zelf is blij. Waar het bedrijf op de oude locatie geen ontwikkelruimte had, kan de onderneming hier stappen zetten. 'Thuis zitten we midden in de zonering van Natura 2000-gebied Oud Kolland, hier zitten we vrij. De koeien lopen hier straks rechtstreeks vanuit de stal de wei in.'

Op de oude locatie was dit niet mogelijk, legt zijn vader uit. 'Vroeger waren al onze buren ook boer, nu alle drie niet meer. We zaten helemaal vast.' Zoon Gijs Dorrestijn blijft wel in het ouderlijk huis wonen. In het woonhuis bij de nieuwe boerderij zitten huurders.

Biologisch

Een wens die de familie al langer had, biologisch boeren, wordt op de nieuwe plek werkelijkheid. Ze levert straks melk aan Eko-Holland. De familie pacht al 75 hectare bioland van Staatsbosbeheer, maar kon eerder niet biologisch worden. Jan Dorrestijn: 'Ik heb Skal meermaals uitgenodigd, maar we kwamen telkens niet in aanmerking omdat de koeien in de grupstal aangebonden stonden. Dat verandert nu.'

Bijzonder voor de ondernemer is dat hij 38 jaar geleden stage liep op de boerderij waar nu de toekomst van de agrarische tak van het familiebedrijf ligt. 'Deze constructie is perfect. Ongemerkt vallen alle puzzelstukjes in elkaar.'