'Met vaccinatie wordt vogelgriep een gewone ziekte'

'De pilot is nodig om ervaring op te doen met vaccinatie in de praktijk en de daarbij behorende surveillance op de bedrijven en de afzet van de eieren in Nederland', stelt voorzitter Kees de Jong van de vakgroep pluimvee LTO/NOP. 'Samen met een goede hygiëne gaat vaccinatie ervoor zorgen dat vogelgriep een gewone pluimveeziekte wordt, zonder grote uitbraken en risico's voor de mens en andere dieren.'

De eerste fase van de veldproef met vaccineren tegen vogelgriep verloopt volgens landbouwminister Femke Wiersma succesvol. 'Ik ben blij dat we nu samen met de pluimveesector georganiseerd in Avined de volgende stap kunnen zetten: het vaccineren van pluimvee dat op een commercieel legbedrijf eieren gaat leggen. De uitkomsten van deze proef moeten het dan mogelijk maken om op verantwoorde wijze over te gaan tot grootschalige vaccinatie. Vaccinatie biedt een enorme kans om vogelgriep beter te beheersen en dat draagt bij aan een betere bescherming van zowel dier- als volksgezondheid. Met deze pilot zetten we een belangrijke stap richting een verantwoorde en grootschalige inzet van vaccinatie.'

Reactie handel controleren

'Nederland exporteert veel vlees, (broed)eieren en kuikens naar andere landen', zegt voorzitter Bart-Jan Oplaat van Avined en de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders. 'Sommige landen zien in vaccinatie tegen vogelgriep een reden om geen pluimveeproducten af te nemen. Met de pilot kunnen we nu controleren hoe markten en landen reageren op vaccinatie tegen vogelgriep.'

Voordat de pilot kon beginnen, is er volgens De Jong samen met de handel en het ministerie van LVVN op hoog niveau overleg geweest met de belangrijkste afzetmarkten buiten Europa. 'Dat zijn onder andere Canada, Japan, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Het Verenigd Koninkrijk is een grote afnemer van pluimveeproducten uit Nederland. Goed overleg vooraf was nodig, want bij de start van het vaccineren van eenden in Frankrijk gooiden diverse landen ineens de grenzen dicht voor alle producten uit Frankrijk.'

Internationale acceptatie

Volgens Wiersma kijken andere landen met belangstelling naar deze pilot. 'Nederland zet zich in voor brede internationale acceptatie van vaccinatie tegen vogelgriep, zodat Nederlandse pluimveebedrijven beter beschermd zijn tegen toekomstige uitbraken.'

De pilot is een essentiële stap om op grotere schaal dan met de veldproef praktijkervaring op te doen met vaccinatie. Naast het onderzoeken van de reactie van de makt op vaccineren tegen vogelgriep is de pilot essentieel om ervaring op te doen met de implementatie van het surveillanceprogramma.

Effectief surveillanceprogramma

Bij het vaccineren tegen vogelgriep is een surveillanceprogramma verplicht. Dit surveillanceprogramma zorgt ervoor dat een eventuele besmetting met het veldvirus van vogelgriep op een gevaccineerd bedrijf snel is op te sporen. Daarmee wordt voorkomen dat het veldvirus zich ongemerkt kan verspreiden.

De pilotproef moet aantonen hoe vaak en hoeveel monsters er moeten worden genomen om een eventuele besmetting op te sporen, zodat er een praktisch werkbaar surveillanceprogramma komt.

Voor de pilot wordt het vaccin Innovax-ND-H5 van MSD Animal Health gebruikt, omdat dit vaccin vorige zomer is geregistreerd en toegelaten door de Europese Commissie. Voor beide vaccins die in de veldproef worden ingezet, loopt de registratieprocedure nog.

De pilot loopt tot begin 2027 en betreft één leghennenbedrijf, met mogelijk uitbreiding naar meerdere bedrijven. Tussentijds worden de resultaten van de pilot geëvalueerd en wordt bekeken wanneer een volgende stap richting uitbreiding van vaccinatie kan worden gezet.

Voor een toekomstbestendige en effectieve aanpak van vogelgriep kunnen we volgens De Jong niet om vaccinatie heen. 'We hebben op dit moment de uitbraken in Nederland mede door de strikte bioveiligheidsmaatregelen onder controle. Maar we weten dat het vogelgriepvirus geregeld verandert. Dat gemuteerde virus kan dan weer zomaar keihard toeslaan. We hebben vaccinatie nodig en over een paar jaar zijn we zover dat we grootschalig kunnen gaan vaccineren. Dat gaan we niet alleen doen, want wereldwijd is er aandacht voor de gevolgen van vogelgriep. De Verenigde Staten steken 1 miljard dollar in het bestrijden van vogelgriep en kijken ook naar het de mogelijkheden van vaccins.'

De combinatie van een goede bioveiligheid en een goed vaccinatieprogramma in meerdere landen moet er volgens de vakgroepvoorzitter toe leiden dat we vogelgriep onder controle krijgen. 'Het wordt dan een gewone pluimveeziekte zonder grote impact op de gezondheid van dier en mens.'