Inkoper supermarkt is steeds meer ketenregisseur

Inkoper René Oosting schuift aan tafel om uitleg te geven over de inkoop van groenten en fruit bij de biologische groothandel Udea, die inkoopt voor onder meer supermarktketen Ekoplaza. Het is voor hem een drukke periode waarin de inkoopplanningen voor 2025 worden gemaakt. Maar tussen de vele overleggen door maakt hij graag tijd vrij om uitleg te geven over de werkwijze bij Udea.

Kwaliteitscollega Steven IJzerman schuift ook aan. Hij benadrukt dat Udea toonaangevend wil zijn in de afzet van biologische producten. Daarbij streeft de groothandel naar duurzame relaties die gebaseerd zijn op onderling vertrouwen. Inkopers en telers zijn in de visie van de groothandel gezamenlijk verantwoordelijk voor een zo goed mogelijke verwaarding van producten.

Udea werkt voor groente en fruit samen met zestig teeltbedrijven in Nederland en veertig in het buitenland. Met de meeste bedrijven werkt het Brabantse bedrijf al heel lang samen. In de winterperiode wordt met deze telers een indicatief volume afgesproken. Deze gesprekken zijn nodig om te kijken of een bepaald volume ook passend is in het bouwplan van de teler.

'Broccoli is luxepaard'

Zo is de biologische teelt van broccoli een hele riskante, weet inkoper Oosting. Zo'n teelt moet wel passen bij het bedrijf, anders moet je er niet aan beginnen. 'Broccoli is een luxepaard. Gevoelig voor de omstandigheden. Conventioneel is er nog wel wat bij te sturen met kunstmest, maar biologisch is het toch lastiger. Het is een duur product om te telen, dus dat brengt nogal wat risico's met zich mee.'

Hetzelfde geldt voor bloemkool. Planning van teler en afzetorganisatie moeten zo goed mogelijk op elkaar aansluiten. 'Snijdt een teler mooi door en zijn er meer bloemkolen te verkopen dan gepland, dan kunnen wij met lagere prijzen in een promotieactie ook meer product verkopen', legt IJzerman uit.

Ook kunnen groothandel Udea en supermarktketen Ekoplaza op deze manier meer kanten op met de bloemkool. Zo is er een eigen snijderij waar bloemkool verwerkt kan worden. Dat betekent dat de hele bandbreedte van maten en klassen kan worden afgenomen; van tien stuks in de bak tot zessen en ook klasse 2. Een teler kan dan bijvoorbeeld volstaan met twee keer het veld over om alle kool weg te snijden. Dit resulteert in een hoger oogstpercentage en minder arbeid.

Bij prei zijn er net zoals bij de bloemkool meerdere afzetmogelijkheden. 'Lange en korte prei leggen wij in het schap. Maar ook mindere kwaliteit kunnen wij afnemen. We maken daarvan in onze snijderij een geschikt product. 'Als we dat voor een fatsoenlijke prijs doen, dan is er ook nog een boterham mee te verdienen. Eigenlijk kopen wij geen prei, maar werken wij samen met de teler om het product zo goed mogelijk tot waarde te brengen.'

De aanduiding van 'inkoper' is volgens Oosting en IJzerman eigenlijk niet meer van deze tijd. Althans niet voor hun bedrijf. 'De inkoper van groenten en fruit koopt niet meer, maar regisseert. In overleg met de telers wordt een zo'n goed mogelijke planning gemaakt, zodat zoveel mogelijk product tegen een fatsoenlijke prijs op de markt kan worden gebracht.'

Conventionele telers die net omschakelen naar biologische landbouw zijn misschien nog wat gewend aan vaste prijzen. En voor bewaarproducten worden ook nog weleens afspraken gemaakt om energiekosten af te dekken. 'Maar bij kortere teelten is daar toch minder behoefte aan', aldus Oosting.

Realistisch programma

Teler en inkoper zijn beide gebaat bij een realistisch programma voor de afzet in 2025, benadrukt IJzerman. 'De prijs is heel belangrijk, maar het is nog belangrijker dat je als agrarisch ondernemer zoveel mogelijk van je product verkoopt en daar ook nog wat aan verdient.'

Bij een fruitteler zijn volgens de kwaliteitsman van Udea de mooiste vruchten te koop, maar dan blijft de ondernemer achter met de boven- en ondermaten. IJzerman: 'Wij zien daarom meer heil in afname van de hele oogst voor een fatsoenlijke prijs. Kleine appeltjes kun je ook verkopen.'

Als voorbeeld noemt Oosting wederom broccoli. 'Je kunt wel een hoge prijs voor broccoli betalen, maar als de teler daarvoor maar 50 tot 60 procent van het product kan verkopen is de teelt niet dik betaald. Het verlies aan product kun je niet goed maken door een hoge prijs per stuk. Bovendien heb je er ook niets aan als je het voor een veel te hoge prijs afneemt, want dan gaat geen consument je product kopen.'

Dat andere supermarkten van biologische groenten en fruit sinds kort ook een speerpunt maken, is volgens Oosting en IJzerman een positieve ontwikkeling. 'Dit zet consumenten aan tot na denken.' Het is volgens hen ook goed dat de overheid de doelstelling heeft afgegeven van 15 procent biologisch in 2030. 'Dat aandeel komt er wel als de markt er aan toe is. De consument is ook veranderd, klanten zijn weer bewuster gaan kopen.'

Inflatie

Tijdens de coronaperiode stond gezondheid bij de consument bovenaan en werd alles wat biologisch was verkocht. In 2021 volgde een dip in de verkoopcijfers, veroorzaakt door de forse inflatie. De consument zette de tering naar de nering en bespaarde zoveel mogelijk op de uitgaven. Dat ging ten koste van de afzet van biologische producten.

Nu de gevolgen van de uitzonderlijke inflatie zijn ingedaald, is de tijd volgens Oosting en IJzerman rijp om weer te groeien in de afzet van biologische producten. Klanten komen weer terug, merken ze op. Dat biedt kansen voor flinke groei. Voor sommige producten verwacht de inkoper in 2025 zelfs een groei van 10 tot 20 procent.

Als voorbeelden noemt Oosting de slasoort 'Little gem' en de puntpaprika's. Voor appels van het ras Elstar en Conference-peren rekent de inkoper van Udea op een groei van 8 tot 12 procent. Daarnaast zijn er producten waar een groei wordt voorzien van 2 tot 5 procent, waaronder aardpeer.