'Boer is onmisbaar voor klimaatdoelen, maar beleid schiet tekort'

'Boeren kunnen een veel grotere rol spelen dan ze nu doen bij het omgaan met – en tegengaan van – klimaatverandering dankzij hun cruciale rol in het beheer van natuur, bodem en water', schrijft de WKR. Boeren kunnen alleen hun rol pakken als ze een breed perspectief hebben en dat ontbreekt volgens de raad momenteel voor veel van hen.

'Perspectief dat verdergaat dan alleen financieel en economisch, het verdienmodel. Het gaat ook over langetermijndoelen en duidelijkheid, het kunnen voeren van eigen regie, waardering en erkenning en een eerlijke verdeling van de opgaven en opbrengsten door de hele keten', schrijft de WKR.

Volgens de klimaatraad schiet het beleid op al deze aspecten tekort. Het huidige landbouwbeleid geeft boeren 'onvoldoende houvast om te investeren in een duurzame toekomst'. 'Daardoor komen een duurzame landbouw en een klimaatneutraal en -bestendig Nederland niet dichterbij.'

Dubbele rol

De WKR schetst de dubbele positie van de landbouwsector. Die draagt door bijvoorbeeld de methaanuitstoot van vee en het aardgasverbruik van de glastuinbouw bij aan klimaatverandering, maar ondervindt daar zelf ook nu al last van. Door het veranderende klimaat krijgt Nederland zowel te maken met langere periodes van droogte als met periodes van overvloedige neerslag. Beide zijn ongunstig voor de landbouw.

De overheid moet volgens de WKR duidelijke doelen stellen, zowel voor de korte als de lange termijn, en boeren nauw betrekken bij de invulling daarvan. Verder is het belangrijk dat er voor duurzaam geproduceerde producten een 'groeiende en rendabele afzetmarkt' is, zodat boeren zekerheid hebben.

Concrete suggesties

De raad doet meerdere concrete suggesties. Zo zou de overheid een bijmengverplichting kunnen instellen voor duurzame bestanddelen. Dat kan bijvoorbeeld inhouden dat van elke liter verkochte melk een bepaald percentage zo duurzaam mogelijk moet zijn geproduceerd. Aan supermarkten kan een norm worden opgelegd voor een minimaal percentage gecertificeerde, duurzame producten in hun schappen. Tot slot kan de overheid duurzamere producten goedkoper maken en vervuilende producten juist duurder.

Het overleg tussen de overheid en agrarische sector om tot een veelomvattend landbouwakkoord te komen is vorig jaar geklapt. Het idee was om over een groot aantal onderwerpen, onder meer op het gebied van klimaat en natuur, afspraken voor de lange termijn te maken. Maar het toenmalige kabinet en boerenvertegenwoordigers konden het niet eens worden.