NVWA: controleren op antibioticum rond droogstand blijft nodig

De melkveebedrijven waren geselecteerd op basis van de gegevens in Medirund, de database voor de registratie van antibioticagebruik bij runderen. Hierin houden dierenartsen bij hoeveel antibiotica zij aan veehouderijen leveren. Bij de geselecteerde bedrijven die door de NVWA zijn gecontroleerd werden relatief veel droogzetters met antibiotica afgeleverd. Op de geselecteerde bedrijven was 60 procent of meer van de gemiddeld aanwezige melkkoeien behandeld.

Van de vijftien inspecties waren er vijf akkoord en tien niet. Bij deze inspecties hadden de veehouders zich niet aan de voorwaarden van het bedrijfsbehandelplan of -gezondheidsplan gehouden. De NVWA heeft ook gekeken naar de rol van de dierenarts bij de geselecteerde bedrijven. Van deze vervolginspecties waren er elf akkoord en vier niet. Volgens de NVWA worden hoge boetes uitgedeeld voor de overtredingen.

Preventief behandelen

Bij normale controles op veehouderijen constateerde de NVWA regelmatig dat melkkoeien preventief werden behandeld met droogzetinjectoren met antibiotica. Op basis van dit signaal besloot de toezichthouder hier projectmatig inspecties op uit te voeren. De resultaten van dit project worden gebruikt om het toezicht op de juiste inzet van droogzetinjectoren met antibiotica verder vorm te geven.

'Dit helpt ons om toezicht te houden waar dit het hardst nodig is', schrijft de NVWA. 'En soms om ons risicogerichte toezicht verder aan te scherpen. Mogelijk komt er een vervolgproject of gaan we bij de reguliere inspecties controleren op het gebruik van droogzetinjectoren. In 2025 kunnen we hier op basis van meldingen op inspecteren.'

Droogzetten

Bij drachtige melkkoeien wordt de melkproductie gestopt in de weken voordat zij een kalf werpen. Voor het droogzetten worden de moeien vaak behandeld met droogzetters. Een droogzetinjector sluit het slotgat af van het kwartier van de uier. Op die manier kunnen infecties worden voorkomen. Er zijn injectoren met en zonder antibiotica.

De droogzetinjectoren die antibiotica bevatten mogen alleen worden toegepast om een uierinfectie te genezen. Daarom moet eerst worden aangetoond dat er sprake is van zo'n infectie. Diergeneesmiddelen met antibiotica mogen alleen op basis van een diergeneeskundig voorschrift worden afgegeven, maar veehouders mogen droogzetinjectoren met antibiotica ook zelf op voorraad hebben en toepassen. Daarbij gelden wel strikte voorwaarden.

Bedrijfsbehandelplan

De veehouder moet eerst samen met de dierenarts een bedrijfsbehandelplan en -gezondheidsplan opstellen. Hierin staat onder meer beschreven hoe de veehouder kan vaststellen dat een koe een uierinfectie heeft. De melk heeft dan bepaalde ontstekingswaarden, ook wel afkapwaarden genoemd. Voor deze afkapwaarden kan gebruik worden gemaakt van de Richtlijn antimicrobiële middelen bij het droogzetten van melkkoeien van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD).

Daarnaast moet de veehouder zich houden aan de voorwaarden die in het bedrijfsbehandelplan en -gezondheidsplan staan. De NVWA heeft de melkveehouders die in overtreding waren gevraagd waarom ze zijn afgeweken van de regels. Daarvoor werden verschillende redenen gegeven, bijvoorbeeld dat het celgetal in de melktank te hoog was. En op een bedrijf was sprake van een vergissing tussen de afkapwaarde van de koeien en vaarzen.

'Maar wat het motief of het soort toegepaste droogzetinjector met antibioticum ook is, veehouders mogen niet op eigen initiatief afwijken van het bedrijfsbehandelplan', stelt de NVWA. 'Dit mag alleen in overleg met de dierenarts waar het bedrijf een-op-een een overeenkomst mee heeft. Of met een dierenarts die in de overeenkomst is opgevoerd als vervanger.'