Steeds minder vangletsels bij pluimvee in Nederland

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt regelmatig steekproeven en risicogerichte inspecties voor de controle op vangletsel. Daarnaast is in 2017 gestart met naleefmetingen in Nederlandse pluimveeslachterijen met permanent toezicht. Dat gebeurt sinds 2021 elke twee jaar.

Tijdens de naleefmeting in 2023 zijn 85 koppels pluimvee in 16 slachthuizen gecontroleerd. Met 72 koppels hebben de vleeskuikens het grootste aandeel. Daarnaast zijn er 2 koppels eenden, 3 koppels legkippen en 8 koppels moederdieren gecontroleerd en nog enkele koppels van andere diersoorten.

Het aantal Nederlandse koppels met meer dan 2 procent vangletsel was in 2017 nog 27 procent. Dat was in 2021 al fors gedaald naar 4 procent en is bij de naleefmeting van 2023 verder gedaald naar 2,4 procent. Bij de buitenlandse koppels was het aantal met meer dan 2 procent vangletsel zeven jaar geleden 24 procent. In 2021 was percentage aantal niet gedaald. In 2023 was er wel een daling naar 16,3 procent.

Boete van minimaal 1.500 euro

Bij overschrijding van de handhavingsgrens van het aantal vangletsels krijgen zowel de pluimveehouders als ingehuurde vangploegen een boete van minimaal 1.500 euro. Die loopt op als ze vaker in de fout gaan. In 2023 lag de grens nog bij 2 procent vangletsel, dit jaar is deze gedaald naar 1 procent.

Voor koppels die in het buitenland zijn gevangen kan de NVWA geen boetes opleggen. Wel meldt de organisatie de overtredingen aan de betreffende buitenlandse autoriteiten. Daarnaast is Nederland in gesprek met meerdere EU-landen over het terugdringen van het aantal vangletsels. Het onderwerp staat later dit jaar op de agenda van een overleg tussen dierenwelzijnsexperts van verschillende EU-lidstaten.

Helft koppels uit buitenland

49,5 procent van de koppels kwam vorig jaar uit Nederland, 33 procent uit Duitsland, 14 procent uit België en 3 procent uit Denemarken. Door de koppels uit Denemarken daalde het aandeel koppels uit Nederland naar 42. 70 koppels werden met de hand gevangen en 5 met een vangmachine. Bij 10 koppels is de vangmethode onbekend.

Van alle 42 koppels uit Nederland kwam eentje over de grenswaarde van 2 procent vangletsel heen, dat is 2,4 procent van alle koppels uit Nederland. Van de 43 koppels uit het buitenland kwamen er 7 boven de grenswaarde uit. Dat is 16,3 procent van alle buitenlandse koppels. De overtredingen werden begaan door drie Belgische, twee Duitse en twee Deense pluimveehouders en vangploegen.

Het gemiddelde percentage vangletsels daalde bij de meeste soorten pluimvee. Bij vleeskuikens daalde het van 1,23 naar 1,06 procent, bij eenden van 1,29 naar 1,05 procent en bij legkippen van 0,16 naar 0,08 procent. Alleen bij de moederdieren steeg het gemiddelde van 1,29 naar 1,88 procent. Bij de moederdieren is ook het hoogste percentage vangletsels toegenomen naar 3 procent. Het gaat hierbij om een koppel uit Denemarken. Het koppel met het hoogste percentage vangletsels werd wel gevonden bij vleeskuikens, met 3,33 procent.

Vangen zonder letsels kan

Het blijkt mogelijk te zijn om pluimvee te vangen zonder letsels. Bij een koppel vleeskuikens en een koppel legkippen lag het percentage vangletsels op 0. In 2021 was er ook al een koppel vleeskuikens met nauwelijks vangletsel, namelijk 0,11 procent. Bij eenden was het laagste percentage vangletsels vorig jaar 0,63 en bij moederdieren 0,75.

Niet alleen het gemiddelde percentage vangletsels daalt, maar ook de ondergrens. Het streven is er ook op gericht om zo dicht mogelijk bij de wettelijke norm van 0 procent vangletsel uit te komen.

De NVWA handhaaft sinds 1 januari bij 1 procent vangletsel per koppel. Om in te kunnen schatten hoeveel overtredingen er zouden zijn bij deze nieuwe handhavingsgrens, is het aantal koppels dat tussen de 1 en 2 procent vangletsel zit geschat. Dit was in 2023 bij 31 koppels het geval, oftewel 36,5 procent. Hiervan kwamen er 14 uit Nederland. Tussen 2021 en 2023 is het aantal koppels tussen de 1 en 2 procent vangletsel met 5 procent gedaald. De verwachting is dat die daling de komende tijd doorzet.