Camera's met kunstmatige intelligentie volgen koeien in de stal

Landbouwmachinefabrikant Lely introduceerde drie noviteiten tegelijk. De grote Juno-voeraanschuifrobot en de mestverzamelende Collector zijn handig. Spraakmakend is de Zeta-camera die de activiteiten van koeien nagaat.

Het gaat om een camera die gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie en slimme algoritmes om gedrag te herkennen en afwijkingen in bewegingen en routes van een dier. Daaraan verbindt de software direct een conclusie zoals tochtigheid, ziekte en het moment van afkalveren.

Een netwerk van camera's hangt 5 tot 6 meter boven de koeien in de stal. Een camera kan tien koeien volgen. Nadat een koe met halsband of oormerk in de melkrobot is geweest, volgt de camera haar. De software legt met objectdetectie een digitaal kader om de koe en volgt haar gedragingen. De kunst is om de koe constant te volgen. Zo zijn vreetgedrag, tochtigheid of rusttijd goed te herkennen.

Een van de uitdagingen is om tochtige koeien die op elkaar springen niet te verwisselen, geven de ontwikkelaars toe. Elk bezoek aan de melkrobot is weer een nieuw trackmoment.

Meer dierenwelzijn

Veel data die op de centrale Aurora-server van de melkveehouder worden vastgelegd, kunnen bijdragen aan meer dierenwelzijn. Zo zijn looppatronen en snelheid te herkennen of plekken in de stal die koeien mijden. Ook kan de software een alarm geven als een koe te lang in de boxen ligt of voor het ideale moment om te insemineren.

Door deze data te combineren, is tochtigheid niet alleen op basis van activiteit te herkennen, maar ook door loopsnelheid, het momentum en interactie met andere dieren daarin mee te nemen.

Het cameranetwerk staat via wifi of bluetooth ook in contact met andere robots in de stal en kan deze activeren of stilzetten. Is het druk in de wachtruimte voor de melkrobot of aan het voerhek, dan kan de Zeta-camera de mestrobot even stilzetten. Zo wordt de doorstroom in de stal verbeterd en de veiligheid voor de dieren vergroot.

De Zeta-camera heeft twee lampen met 72 leds. Dit licht is dynamisch aan te sturen van een felle spot tot aan duister maanlicht, afhankelijk van het lichtregime dat nodig is en waarbij de camera's nog goed werken.

Doordat de Zeta exact de locatie weet van elke koe, is deze voor de melkveehouder ook makkelijk terug te vinden in het koppel. Het camerabeeld op de mobiele telefoon geeft de koe daarvoor digitaal een ander kleurtje.

Ook zonder telefoon is een koe snel terug te vinden voor bijvoorbeeld inseminatie. Het cameranetwerk kan een koe consequent volgen met een spotlamp, zodat de inseminator direct naar de koe toe kan lopen. De camera's zijn ook via de telefoon op afstand te bedienen om zaken in de stal te bekijken.

Naast de Zeta-camera in de stal is er extra softwaremodule voor afkalveren. Hetzelfde armatuur komt dan minimaal 4,5 meter boven de afkalfstal te hangen. Die mag daarbij maximaal 6 bij 12 meter groot zijn. Wel kan één camera meerdere kalfkoeien tegelijk in de gaten houden.

Buikspieren

De crux is dat de software het ritme en de patronen van de buikspiersamentrekkingen kan scannen, zowel van een liggende als een staande koe. Daarmee concludeert het systeem of het afkalveren is begonnen en hoe het verloopt. Op basis daarvan kan het systeem meldingen aan de melkveehouder versturen.

Duurt het proces te lang of is er een andere afwijking, dan kan de software een melding verzenden naar de melkveehouder. Stoppen de spieraanspanningen, dan is er volgens de computer een kalf geboren en krijgt de melkveehouder ook een melding. Het kalf zelf wordt door de software niet apart herkend, maar melkveehouders kunnen op hun telefoon wel meekijken.

Kosten

De Zeta-camera voor het afkalveren kost ongeveer 3.900 euro en moet begin 2025 op de markt komen. De camera's worden nu op acht bedrijven in Nederland getest.

Wat betreft onderhoud is het af en toe schoonmaken van de lens en koelvin voldoende, ervaart Lely. De prijs voor de standaard Zeta-camera zonder afkalfmodule is nog onbekend. Een goedkopere halsband volstaat, omdat slechts herkenning in de melkrobot nodig is. Er is nog niet getest in combinatie met een melkstal. Eind 2026 wil Lely het cameranetwerk op de markt brengen.

De digitalisering gebruikt Lely ook bij de nieuwe Juno Max-voeraanschuifrobot en Collector C2-mestrobot. Die laatste kan op dezelfde plek stroom laden en mest lossen. Dat bespaart ruimte.

3D-scanner

Normaal gesproken vraagt het installeren van een robots op een bedrijf vele uren inmeten en uitlezen van bouwtekeningen of aanleggen van stripgeleiding of transponders. Dat is niet meer nodig, doordat het nu mogelijk is om met een 3D-scanner een half uur door de stal te lopen en via software snel een route te plannen.

De 600 kilo zware Juno Max-voeraanschuifrobot, bedoeld voor grote melkveebedrijven met meer dan achthonderd koeien, kan navigeren via een stereocamera zonder stripgeleiding op meerdere voergangen. De driewieler met driewielaandrijving rijdt met ruim 4 kilometer per uur, twee keer zo snel als een gewone Juno-voeraanschuifrobot.

Bijzonder is dat de camera scant hoeveel voer er ligt, zijn route daarop aanpast en een melding stuurt als het voer op is.