Besmetting met blauwtong type 12 dateert van medio september

Donderdag 3 oktober werd bekend dat het lam besmet was met serotype 12 van het blauwtongvirus en niet met serotype 3. Dit is ter bevestiging ook onderzocht in het Europese referentielab in Madrid, die op donderdag 10 oktober aangaf dat het inderdaad een besmetting met BTV-12 betreft.

Aangezien het tot die tijd nog ging om een verdenking is niet eerder een melding gemaakt vanuit de instanties. Wel is op 3 oktober gestart met onderzoek op bedrijven in de omgeving. Via dit onderzoek is een besmetting met BTV-12 aangetoond bij een koe en haar kalf in het nabijgelegen Harmelen. Zo blijkt uit vragen en antwoorden van diergezondheidsdienst Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research.

De aanvraag voor nader onderzoek werd gedaan door een dierenarts van Royal GD, meldt diezelfde instantie. Reden hiervoor is dat het gestorven ramlam verschijnselen van blauwtong vertoonde, terwijl het tweemaal was gevaccineerd. Bloedonderzoek wees ook op blauwtong, maar niet op BTV-3. Daarom is een zogenoemde 'whole genome sequencing' uitgevoerd om de complete genetische code van het virus vast te stellen.

'Daaruit bleek dat het ging om serotype 12', aldus Royal GD. De uitslag is direct teruggekoppeld aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). 'Daarna is het Europese referentielab in Madrid ingeschakeld', melden Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research.

De andere zes schapen op de locatie in Kockengen waar BTV-12 is gevonden, zijn eveneens onderzocht. Blauwtong serotype 12 is bij die dieren niet aangetroffen, wel werd BTV-3 aangetoond.

Koe en kalf

Alle locaties met schapen en runderen in een omtrek van 5 kilometer rond Kockengen zijn ook onderzocht op BTV-12. Het serotype is aangetroffen bij een koe en haar kalf op een bedrijf in Harmelen.

Naar aanleiding van deze vondsten worden nu alle 1.400 monsters van runderen en schapen uit Nederland die na 1 september zijn ingestuurd, nader onderzocht op het specifieke type blauwtong. 'Normaliter wordt alleen gekeken of het om blauwtong gaat. Een verdere typering kost meer tijd en geld, omdat er 24 types van blauwtong bekend zijn. Er zijn daardoor 24 specifieke testen nodig om al die virustypen te vinden', schrijven de instanties.

In oktober 2023 zijn ook alle monsters onderzocht op de verschillende serotypen, net zoals bij begin van het uitbraakseizoen in 2024. Toen bleek het in alle gevallen te gaan om BTV-3. De rest van het seizoen is alleen gekeken of het om blauwtong ging.

Herkomst onbekend

De herkomst van de besmetting met BTV-12 is niet bekend. Over het algemeen komt dit virustype niet voor in Europa, maar vooral in landen in Zuid-Afrika, Midden- en Zuid-Amerika, Azië en Australië. Wel is een onderzoek gestart om de mogelijke bron te achterhalen. Het is onzeker of dat gaat lukken, aldus de organisaties. 'Van de uitbraak van BTV-3 in 2023 is ook geen bron gevonden. Dat geldt ook voor de uitbraak van BTV-8 jaren geleden.'

De kans dat BTV-12 is gemuteerd vanuit serotype 3 wordt door deskundigen als zeer klein beschouwd. 'Het zijn vanuit genetisch perspectief twee totaal verschillende blauwtongvirussen. Dit betekent ook dat vaccins tegen BTV-3 niet of nauwelijks bescherming bieden tegen BTV-12.'

Ook dieren die al een infectie van BTV-3 hebben doorgemaakt, zijn niet of nauwelijks beschermd tegen een infectie met BTV-12. Momenteel is er geen toegelaten vaccin tegen BTV-12.