'Minder landbouw onvermijdelijk in polderregio onder Amsterdam'

Het toekomstkader voor het gebruik van het gebied is gemaakt in opdracht van de gemeenten Amstelveen, Ouder-Amstel en Amsterdam, waterschap Amstel Gooi en Vecht en provincie Noord-Holland. Het bijna driehoekige poldergebied onder Amsterdam is voor het grootste deel landbouwgebied met in het midden natuur. Onder Amstelveen is een deel van de polder in handen van projectontwikkelaars of bouwbedrijven.

Amstelscheg is een gebied waar weidevogels en andere dieren hun plek vinden, melkveehouderij de belangrijkste landbouwvorm is en ondernemers streekproducten verkopen. 'Ook is in de Amstelscheg een van de mooiste polders uit de middeleeuwen te vinden: de Ronde Hoep', zeggen de opstellers van het rapport. Die polder heeft inmiddels ook een functie als noodoverloopgebied om bij extreme neerslag wateroverlast in de stedelijke gebieden te voorkomen.

Recreanten

Sinds de coronapandemie is het gebied drukker geworden met recreanten. Desondanks ziet de toekomstvisie landbouw wel als een belangrijke bedrijvigheid in de polder. 'Bied perspectief voor agrarisch ondernemers in het Groene Hart', zeggen de opstellers. Ze voegen er echter aan toe: 'Tegelijk zijn beperkingen van het huidige agrarisch grondgebruik onvermijdelijk.'

Er moet in het gebied meer ruimte komen voor de opvang van water. De opstellers van de toekomstvisie zien agrarisch natuurbeheer als alternatief voor de nieuwe natte zones. Maar meer voor de hand liggend vinden zij dat delen van de polders overwegend ingericht worden als natuurzone, of voor alternatieve teelten zoals riet en lisdodde.

De onderzoekers verwachten ook dat de vraag naar woningbouw in de regio blijft groeien. Het poldergebied moet wel een open karakter blijven houden. In de regio komen tal van verzoeken om bestaande bebouwing te transformeren naar woningen. Het gaat doorgaans om enkele woningen op agrarische bouwpercelen (na beëindiging bedrijf) en op bestaande bouwpercelen van niet-agrarische bedrijfsfuncties, zoals een autosloperij of garage.

Daarnaast speelt de (politieke) wens om leefbaarheid en vitaliteit te versterken door bijvoorbeeld meer ruimte te bieden voor woningbouw aan de randen van dorpen en in of aan bebouwde linten.

Verkaveling

Dat de recreatieve druk is toegenomen, is in de Amstelscheg vooral merkbaar op de dijkroutes door het gebied, met een zwaartepunt langs de Amsteldijk (ten noorden van de A9). Om letterlijk en figuurlijk botsingen tussen boeren en recreanten te voorkomen, stellen de onderzoekers voor om actief te blijven werken aan ruilverkaveling. 'Hierdoor kunnen werkbewegingen van grote machines over de percelen plaatsvinden in plaats van over de dijken.'

Door de transitie in de landbouw zoeken agrariërs andere verdienmodellen. Daarvoor is soms ook andersoortige bebouwing gewenst. De optelsom met recreatie en woningbouw heeft potentieel een voortdurend risico op het verder 'knabbelen' aan het landschap.

Toch hoeft dat niet negatief te zijn, stellen de opstellers van het Toetsingskader. 'Het is de vraag waar wel en waar niet en op welke manier de ontwikkeling van nieuwe stedelijke (groen)functies kunnen bijdragen aan de kwaliteit van het landschap van de Amstelscheg.'