Zaadbedrijven maken groentegewassen meer stressbestendig

1 Nieuwe resistenties blijven noodzakelijk

Voor slagewassen heeft Enza Zaden het hele spectrum van bremiaresistenties voor de fysio's 1 tot en met 41 afgedekt, meldt Bert Hendrikse, vertegenwoordiger bladgewassen op het demoveld in Twisk. Hij wijst erop dat juist de klimaatverandering met vaker vochtig weer en hoge temperaturen meer druk van de meeldauwschimmel veroorzaakt.

Hendrikse geeft als voorbeeld de teelt van ijsbergsla. Het hoofdras Eduardo dekt alle fysio's van bremia af en is over een langere periode geschikt voor de teelt in Nederland.

'Toch is het een risico voor telers om van één ras afhankelijk te zijn. Wij presenteren Thibo en Lealdo als nieuwere ijsbergslarassen met resistentie tegen dezelfde fysio's van bremia, maar wel met een ander genetisch werkingsmechanisme. Ook bij een eventuele doorbraak blijft de teelt dan mogelijk', benadrukt de vertegenwoordiger.

Net als bij Enza heeft ook Bejo met Cherice een ijsbergslaras op de lijst die beschikt over een volledig resistentiepakket tegen alle fysio's van bremia. 'Bij veel rassen zijn dit jaar door de hoge meeldauwdruk resistenties doorbroken, maar in Cherice hebben we het nog niet gevonden', zegt Bruinsma.

De teeltspecialist meldt dat er afgelopen jaar twee nieuwe bremiafysio's bij zijn gekomen. Het betekent dat het inkruisen van resistenties tegen de schimmelziekte de komende jaren bovenaan de prioriteitenlijst blijft staan van veredelaars.

Vitabel is een bataviasla van Bejo die geschikt is voor de voorjaarsteelt, sterk is tegen pythium en een goede veldhoudbaarheid heeft. Bataviasla lijkt op gewone kropsla, maar dan met sterk gebobbelde bladeren en een gegolfde bladrand. 'Vitabel heeft een ronde vorm met een opgerichte onderkant, waardoor het minder gevoelig is voor een gele onderkant', zegt Bruinsma.

Volgens de teeltspecialist zijn er slechts drie bataviaslatelers in Nederland. Maar ze verwacht door de volledige bremiaresistentie van Vitabel dat de slasoort zorgt voor meer interesse bij slatelers.

Door het huidige natte groeiseizoen met een hoge druk van rhizomanie komt het resistente ras Rhizu voor de teelt van rode bieten goed uit de verf. Dit ras heeft Bejo sinds vorig jaar in het assortiment.

Volgens vertegenwoordiger Joost Litjens moeten veredelaars bij het inkruisen van resistenties wel oppassen dat de brixwaarde niet te hard zakt. 'Bij Rhizu blijft het suikergehalte op niveau.' Als je als tuinder rhizomanie in je perceel hebt, adviseert Litjens altijd te kiezen voor een ras met een rhizomanieresistentie. 'Doe je dat niet, dan is de kans groot dat je teelt mislukt.'

2 Zaaizaad coaten met biostimulanten

Pieter Bogaerts van het onderdeel Seedcare van Syngenta Seeds geeft uitleg over nieuwe zaadcoatingen. Epivio Energy stimuleert de enzymwerking in het zaaizaad. Het zorgt ervoor dat plantjes in de embryonale fase eerder beschikken over suikers. Dat heeft een positieve invloed op de wortelontwikkeling. De meerwaarde blijkt bijvoorbeeld bij droogte kort na de opkomst of na het uitplanten.

Nuello iN zorgt volgens Bogaerts voor stikstoffixatie vanuit de lucht en maakt dat telers waarschijnlijk minder stikstof hoeven te bemesten. 'In graanproeven blijkt al dat een besparing mogelijk is. Dit gaan we nu testen in groentegewassen.'

Specialist zaadbehandelingen Anita van Nieuwenhoven test bij KWS Vegetables in Andijk het product Initio in zowel spinazie als bonen. Op het demoveld liggen in bonen objecten met wel- en niet-behandeld zaaizaad. Terwijl Van Nieuwenhoven wijst op het kleurverschil, zegt ze dat de meerwaarde van de coating met name de betere beginontwikkeling is. 'Jonge planten vormen meer haarwortels en kunnen daardoor beter omgaan met stress.'

3 Betere weerbaarheid tegen weersextremen

Onder de noemer Wheather Proof presenteert Syngenta Seeds een nieuwe serie koolrassen die beter bestand zijn tegen weersextremen. Deze rassen hebben een hoge weerbaarheid tegen droogte en ziekten en plagen als xanthomonas en trips, zegt marketingspecialist Brigitte Millenaar. 'Planbaarheid en verzekerd zijn van opbrengst en kwaliteit, dat willen we bereiken met deze insteek van ons veredelingsprogramma.'

Bij KWS Vegetables, voorheen zaadbedrijf Pop Vriend, is het concept Magma vergelijkbaar. Dit betreft een collectie rassen voor de teelt van sperziebonen die vooral hittetolerant zijn. Marketingmanager Jacco Kaarsemaker legt uit dat sperziebonen bij een hoge nachttemperatuur gevoelig zijn voor bloemabortie. Dat resulteert in een matige peulzetting.

'Onze veredelaars hebben de code hiervoor kunnen kraken. Met deze rassen lukt het om ook in warmere perioden goed te kunnen telen.'

De eerste miniromainesla van Bejo is Cologne. Dit ras heeft een goed gesloten bovenkant en een sterk en groen omblad, waardoor het gewas goed beschermd is tegen extreme buien en invalssporen van ziekten. Teeltspecialist Hanna Bruinsma: 'Cologne is sterk tegen rand en kan daarom het hele groeiseizoen worden geteeld.'

Bij Hazera Seeds in Warmenhuizen is op het proefveld hagelschade te zien in de koolgewassen. Toch lijkt de schade niet veel effect te hebben op de groei en de opbrengstverwachting. Vertegenwoordiger Frans van der Ploeg geeft een toelichting bij de spitskool. 'Baron is een ras met een goede veldhoudbaarheid. De kool heeft een mooie kegelvorm en sluit goed. Dat maakt het gewas sterk tegen weersinvloeden.'

4 Betrouwbaar plannen van teelt en oogst

Voor wat betreft broccoli is Phar Lap bij Hazera het beste paard van stal, zegt Van der Ploeg. 'Dit ras heeft weinig last van holle stelen. Een fenomeen dat op de loer ligt in de broccoliteelt als er sprake is van weersextremen.'

De snelle groei heeft als voordeel dat het late ras vroeg in de herfst oogstrijp is. Daardoor is de kans op nattigheid kleiner. Als nadeel noemt de vertegenwoordiger dat Phar Lap zwaar snijdt omdat de stelen zo sterk zijn. Wel lijkt het ras geschikt voor mechanische oogst.

KWS Vegetables ontwikkelt voor vollegrondsgroenten concepten om de aanvoer van groenten beter te plannen. Voorbeelden daarvan zijn Steady Sevens voor industriebonen en Spinach 365 voor spinazie. Kaarsemaker zegt dat de concepten steeds bestaan uit een collectie van betrouwbare rassen met vergelijkbare eigenschappen die min of meer uitwisselbaar zijn.

Steady Sevens zijn zes bonenrassen geteeld voor verwerking tot conserven of voor de diepvriesindustrie. Kaarsemaker: 'Kenmerk van deze rassen is dat ze altijd product leveren van een betrouwbare kwaliteit ongeacht de teeltomstandigheden. Ze scoren voor opbrengsten nooit een 9 en ook nooit een 4, maar vrijwel altijd een 7.'

Spinach 365 is erop gericht om winkelschappen zo lang mogelijk te voorzien van verse spinazie. In Nederland lukt het volgens de marketingmanager inmiddels om vanaf februari voor een periode van meer dan half jaar verse spinazie uit eigen land aan te voeren.

5 Beter bewaarbaar en langer uitstalleven

Het spitskoolras Emiliano van Bejo is robuust tegen plotselinge temperatuursverschillen. 'Het ras is ongevoelig voor barsten', zegt Bruinsma. Door een hoger aantal groeidagen vergeleken met andere rassen kan Emiliano makkelijker groeistoten opvangen zonder uit de maat te groeien. De tragere groei betekent ook dat het gewas een breed oogstvenster heeft.

Daarnaast is het spitskoolras sterk tegen bewaarstip. 'Een teler kan deze spitskool in een CA-bewaring tot half maart goed bewaren', zegt de teeltspecialist.

Onder de merknaam SolidRib brengt Syngenta voor met name Romeinse sla variëteiten op de markt met een gevulde middennerf. Op het demoveld laat Millenaar het verschil zien tussen holle nerven en gevulde nerven. 'Onze veredelaars hebben deze eigenschap weten in te kruisen. Voordeel is dat het blad minder snel knakt. Daardoor zijn er minder verliezen bij de verwerking en is de sla langer houdbaar.'

Met Nagoya heeft Bejo een B-peen met een goede veldhoudbaarheid. 'Het oogstmoment komt niet op de dag aan', zegt Litjens. 'De stand op het land is goed. Daarbij beschikt Nagoya over sterk loof. Daardoor is het beter bestand tegen weersextremen in het groeiseizoen.'