'Van omschakelen word je niet rijk, maar je gaat ook niet achteruit'

Sietse Hartman (28) wist zijn ouders te overtuigen om om te schakelen. In oktober wordt de melk van hun koeien bestempeld als biologisch. Het plan voor een biologisch melkveebedrijf had de ondernemer al langer. 'In het begin zeiden mijn ouders: 'Leuk. Doe maar als je het bedrijf hebt overgenomen', zegt hij.

Dat er een opvolger is, was lange tijd niet het geval. Hartman volgde de studie toegepaste biologie. 'Ook heb ik altijd een bijbaan in de agrarische sector gehad, zoals bij een varkenshouder en bij een biologische tuinder.' Het idee van bedrijfsovername begon pas meer te spelen tijdens de master agro-ecologie. 'We bezochten biologische bedrijven waarvan ik veel leerde. Daarbij was ik zoekende wat ik wilde gaan doen. Ik zag veel potentie om de kennis toe te passen in de praktijk.'

Langzaam gegroeid

Die kans lag voor het oprapen. In Heibloem lag een gemengd bedrijf met varkens en koeien en 15 hectare grond. 'Mijn ouders hebben er een melkveebedrijf van gemaakt met vijftig koeien. In de loop der jaren is het langzaam gegroeid', zegt Hartman. De buurman stopte met melkvee en ging opfok van jongvee doen. 'In de oude stal groeiden we door naar tachtig tot negentig koeien en het jongvee besteedden we uit aan de buurman. Ook was er een samenwerking met de grond waardoor we 50 hectare in gebruik hadden.'

Toen de nieuwe stal in 2012 klaar was, kon de familie het jongvee weer zelf doen. De grond had ze nog wel nodig. Een aantal jaren geleden wilde de buurman het bedrijf met grond verkopen. 'Wij hebben het overgenomen. Biologisch en investeren in beregening waren toen moeilijker, omdat je niet weet of de grond een jaar later nog van jou is. Met de hele huiskavel in eigendom geeft dat meer zekerheid om hierin te kunnen investeren', licht de melkveehouder toe. Hij zag daardoor mogelijkheden om op weidegang in te zetten.

'We hebben veel gras dicht bij huis en een mooi, groot blok. Weidegang is een voordelige manier om de koeien naar het voer te brengen', vindt Hartman. 'Vers gras is een goed product voor ze. Je hebt minder loonwerkkosten wat betreft inkuilen en mest uitrijden, want de koe kan dat meer verzorgen.'

Weidepremie

Ook speelde de weidepremie met een kleine plus voor de melkprijs mee. Het heeft niet alleen voordelen. 'Het is moeilijker om het rantsoen te sturen. Als je het ervoor legt, weet je wat de koe gaat eten. Nu hoop je dat ze veel vers gras eten', legt de melkveehouder uit.

Het vervallen van derogatie, de Green Deal van de overheid en strengere regels voor gangbaar maakten het aanlokkelijk om te laten zien dat het op een andere manier kan. 'Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) kwam ook. Dat was mooi meegenomen.'

Uit een omschakelcheck bleek dat Hartman al aan veel eisen voldeed. 'Ook een doorrekening liet zien dat we na de omschakeling er niet op achteruitgaan. Je moet niet omschakelen om rijk te worden, maar het is wel fijn als het ongeveer hetzelfde blijft en je er niet op achteruitgaat', vindt de ondernemer.

Het biologisch voer en de investeringen in weidegang brengen de meeste kosten met zich mee. 'Het biologisch aanbod is beperkter en daardoor duurder. Je merkt dat het grootste deel op gangbaar is gericht en je een uitzondering bent', constateert de melkveehouder.

Ondanks dat het meer inspanning kost om de bedrijfsvoering te doen, vindt Hartman het fijn om op de toekomst voorbereid te zijn en waardering te krijgen voor de duurzaamheidsinspanningen. 'Zoals melk, vlees, mest en GLB-premie.'

Mestoverschot

Ook ziet de ondernemer kansen om op het gebied van mestoverschot een samenwerking met een akkerbouwer of tuinder aan te gaan. 'Biologisch is er een mesttekort en wordt er zelfs betaald voor biologische drijfmest. Wij kunnen mest naar hen brengen en een rustgewas zoals grasklaver terugkrijgen. Zo proberen we meer ruwvoerareaal te krijgen. Een goede manier om de bodem gezond te houden.'

Buiten bezig zijn vindt Hartman het mooiste aan boer zijn. 'Kijken hoe de wei erbij ligt. Wanneer gaan we maaien, bemesten, de koeien in de wei laten? Je krijgt veel feedback van de koeien hoe de mest is verteerd, hoe ze zich gedragen, welke gehaltes er zijn en hoeveel melk ze geven. Je krijgt veel data om bij te sturen. Dat maakt het werk leuk.'

De ondernemer is positief over de toekomst. 'Ik hoop dat er meer waardering komt voor grasland, koeien in de wei en landschapsbeheer. Ook hoop ik dat we op deze plek mogen blijven boeren en dat er voldoende collega's in Nederland overblijven.'