Livar-directeur: 'Maatschappelijk rendement financieren is onontgonnen terrein'

Bij de zeugenlocatie aan de Hekbergerweg in het Limburgse Echt is duidelijk te zien dat het bedrijf in transitie is. Tussen twee gangbare varkensstallen en naast een strostal voor drachtige zeugen met een buitenuitloop, zijn twee nieuwe kraamstallen gebouwd. In de kraamopfokhokken met een groot deel ingestrooide dichte vloer lopen zeugen en hun biggen vrij rond.

'De dieren hebben de keuze om via een deur naar de buitenuitloop te gaan', zegt Frank de Rond. Hij is directeur bij Livar, een ketenconcept van het Limburgs Kloostervarken. 'Het is een besloten vennootschap met een aantal aandeelhouders, waaronder de Trappistenabdij Lilbosch, diverse varkensbedrijven en een centrale slagerij. We brengen het merkvlees zelf op de markt door samenwerkingsverbanden aan te gaan.'

De kraamopfokhokken zijn eenvoudig ingericht, er zijn alleen valbeugels tegen de wanden, een apart biggennest met infraroodverwarming en een eigen voerplek voor de biggen. 'Het hekwerk is beperkt, dat oogt vriendelijker', licht De Rond toe. 'Om zeugen vrij te laten werpen en zogen en voor de veiligheid van onze medewerkers, selecteren we op rustige en sociale karakters.'

Kringlooplandbouw zit in het DNA van Livar. Het voer wordt bij de Limburgse coöperatie Vitelia samengesteld met grondstoffen uit de regio en graseiwitten van het Limburgse Grassa. Het stro komt uit de omgeving en de stromest en gier zet Livar er ook weer af.

Automatisering

Mechaniseren wat valt te mechaniseren is het credo van De Rond. 'De beschikbare arbeid benutten we maximaal voor de verzorging van de varkens. Het voeren, instrooien van de hokken en dagelijks afvoeren van vaste stromest en urine gebeurt met automatische systemen. Vier keer per jaar de kraamopfokhokken schoonmaken, blijft handwerk.'

De stallen zijn voorzien van ramen en worden via dakkokers natuurlijk geventileerd. Wel zitten ventilatoren en vernevelaars in de zijwanden. 'Jaarrond moet het stalklimaat goed zijn, dus ook als het warm of windstil is. Dat is nodig voor de gezondheid en het welzijn van de varkens en om prettig in de stallen te kunnen werken', legt de ondernemer uit.

Bij de stal met drachtige zeugen is het een lome bedoening. Een deel van de kudde ligt buiten op het vochtige zwarte zand. De andere zeugen vertoeven in de stal om te eten uit automatische voerstation of te rusten op de dikke laag stro. Bij de deuropening zorgt een vernevelingsinstallatie ervoor dat een koelere luchtstroom de stal wordt ingezogen.

Het ketenconcept Livar, gestart in 1999, heeft 3 sterren van het Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming. 'De manier van varkens houden en verzorgen, er zelf smakelijk varkensvleesproducten van maken en dat onder eigen merknaam verkopen, zijn mijn redenen om toch in de varkenshouderij te stappen', bekent de Livar-directeur. 'Als jongste van vier had ik een passie voor computers en het bijhouden van de technische en economische bedrijfsadministratie.'

De Rond studeerde Bedrijfskunde in Maastricht, ging een half jaar studeren in Argentinië en zou ergens in de ICT-wereld belanden. 'Na een tussenjaar met het maken van de planningen, het regelen van de logistiek en de verkoop bij Livar, wilde ik niet meer weg uit deze boeiende wereld.'

Op acht locaties worden Livar-varkens gehouden. Kenmerkend zijn de bonte koppels biggen en vleesvarkens met hun krul in de staart. Wekelijks gaan rond de driehonderd Livar-varkens naar de slachterij in Geldrop, die worden versneden in het vleesatelier in Echt.

Kort op de bal spelen

'Wij hebben kennis van varkensvlees en varkens houden, en we zitten zelf aan het stuur bij het verwaarden van de varkens. Dat is een complex proces en kent een wekelijkse dynamiek. Daarom moet je kort op de bal spelen', zegt De Rond. 'De kunst is om de vraag in evenwicht te houden met het aanbod. We doen er alles aan om de wensen van ons vaste klantenbestand op maat in te vullen.'

Met varkensvlees en -producten met smaak en een consistent verhaal heeft Livar een plaats verworven in het hogere marktsegment, zoals horeca en speciaalzaken. 'Dat is een vaste groep trouwe afnemers waarvan het gros in de stedelijke gebieden zit', aldus De Rond. 'Er is in ons land nog veel ruimte voor onderscheidend varkensvlees, ondanks dat consumenten er minder van gaan eten.'

Consumenten maken bewustere keuzes als ze vlees op tafel zetten. 'Daarom is de markt gebaat bij meer variatie', stelt de Livar-directeur. 'Wij vullen onderscheidende kwaliteit, emotie, smaak, herkomst en CO2-footprint op onze manier in en benutten de sterke infrastructuur die de sector heeft opgebouwd.'

Het aanbod van Livar-varkens in de benen houden heeft de transitie van het vermeerderingsbedrijf in gang gezet. 'Mijn oudste broer zou het bedrijf overnemen, maar hij besloot naar Canada te emigreren. Mijn zus en zwager hebben het bedrijf enkele jaren gerund. Toen twee Livar-zeugenhouders aangaven mee te doen met de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen, kwam alles in een stroomversnelling', blikt de ondernemer terug.

'Om de productie van Livar-biggen voor de lange termijn zeker te stellen, is in 2019 besloten deze fantastische locatie in fases om te bouwen', vervolgt De Rond. 'Zo'n transitie naar het houden van minder varkens met meer vrije leefruimte en het sluiten van regionale kringlopen sluit naadloos aan bij de wensen van de politiek en maatschappij.'

De vergunningsprocedure verliep soepel omdat de gemeente welwillend tegenover de ombouwplannen stond en intern salderen mogelijk was. 'Gelukkig is het kleinste Natura 2000-gebied van Nederland dat op 1.000 meter afstand ligt, Abdij Lilbosch en het voormalige klooster te Mariahoop, niet bestempeld als stikstofgevoelig', vertelt De Rond.

Uithangbord voor gemeente

Verder is Livar, net als Abdij Lilbosch, volgens De Rond een van de uithangborden voor de gemeente. 'En we ontvangen samen veel bezoekers. Voor ons is dat ook een kans: deelnemers aan de rondleidingen worden ambassadeurs van Livar-varkensvleesproducten.'

Nu produceren 320 zeugen bonte koppels Livar-biggen en een vergelijkbaar aantal zeugen biggen met 1 ster Beter Leven. De volgende stap wordt elders aan de Hekbergerweg gezet in 2024. Op die locatie met drie vleesvarkensstallen komen twee ruime Livar-vleesvarkensstallen en een loods. De Rond: 'Daarna staken we hier de reguliere bigproductie, gaan we 450 Livar-zeugen houden en komt er een grote zeugenweide met passende beplanting. Zodra alles is omgebouwd, wordt het bedrijf overgedragen aan Livar.'

Zwarte cijfers

Naast economisch rendement – ook in de lastige jaren met corona en hoge voerprijzen zijn zwarte jaarcijfers geschreven – levert Livar maatschappelijk rendement. 'Varkens zijn nodig als voedsel en om het agrarisch gebied in stand te houden', stelt De Rond.

De ondernemer vindt het jammer dat geldverstrekkers bij een aanvraag van bedrijfsfinanciering weinig met die maatschappelijke component doen. 'Nu wachten varkenshouders af en groeit de hobbel om te vernieuwen. Het wordt steeds moeilijker om de vergunningen en financiering rond te krijgen.'

Livar staat open voor nieuwe samenwerkingen met Limburgse varkenshouders. 'Er zijn volop marktkansen voor onderscheidend varkensvlees. Wij zoeken mensen met dezelfde varkensmissie', besluit de Livar-directeur.