Teelt paulowniahout biedt nieuwe kansen

Van der Avoird Trayplant is vooral bekend als marktleider in Europa op het gebied van aardbeien- en frambozenplanten. Het bedrijf mocht vorig jaar nog de Tuinbouwondernemersprijs in ontvangst nemen. Sinds enkele jaren richt Van der Avoird zich ook op de teelt van plantmateriaal voor bomen, struiken en biobased producten. Een voorbeeld daarvan zijn de verschillende rassen van paulowniabomen.

ZLTO is afgelopen voorjaar met het project 'Paulowniateelt in agroforestrysystemen' gestart, dat mede wordt gefinancierd vanuit Brabants Bodem. 'De teelt van paulowniabomen voor de houtproductie kan ook interessant zijn voor agroforestrysystemen', zegt ZLTO-projectleider Harm Vogels.

'Met deze bomen kan agroforestry toegankelijker worden voor akkerbouwers en veehouders', benadrukt Vogels. 'Wij willen met dit project vooral meer kennis over de teelt beschikbaar maken en betrouwbare partijen koppelen die boeren kunnen helpen bij de teelt en afzet van deze snelgroeiende bomen.'

De oorspronkelijk uit Azië afkomstige paulowniaboom is een van de snelstgroeiende bomen ter wereld. Al in het eerste jaar groeit de boom tot een hoogte van 2 tot 4 meter. Daarna ontwikkelt deze zich in acht jaar tot een volwassen boom met een stamdiameter tot zo'n 40 centimeter. De boom past in de categorie van C4-planten, net zoals mais. Daardoor kan deze meer CO2 opnemen en dus harder groeien in vergelijking met andere landbouwgewassen en boomsoorten.

Door het hout te gebruiken in duurzame producten, bijvoorbeeld voor de bouw van huizen, blijft de koolstof langdurig opgeslagen in het hout. Dat heeft een positieve impact op het klimaat. Door deze teelt krijgen boeren een toekomstbestendig verdienmodel en bouwers biobased materialen tot hun beschikking. De landbouwgrond behoudt zijn functie door de Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB)-code voor deze teelt.

Licht en oersterk

'Paulowniahout is een van de lichtste houtsoorten ter wereld, maar enorm sterk', vertelt Peter van Hulten van Van der Avoird Trayplant. 'Het materiaal wordt gezien als het aluminium onder de houtsoorten. Dit komt onder meer door de honingraatcelstructuur.'

Verder rot het hout niet, is het een stuk lichter dan eiken- of vurenhout en ligt de ontbrandingstemperatuur met 420 graden een stuk hoger, vervolgt Van Hulten. 'Dat maakt het onder andere zeer interessant voor de bouwsector. Onder andere grote partijen zoals Heijmans en Upstairs hebben interesse.'

Van Hultens collega en business developer Jacco Hoogendoorn ziet ook kansen in paulowniabomen. 'We hielden een paar jaar geleden een eerste proef met zo'n 35.000 planten. Deze zijn nu uitgegroeid naar robuuste overwinterde planten. Vervolgens hebben wij het plantmateriaal en daarmee de verschillende planttypes en rassen getest, samen met een aantal andere partijen, waaronder Business Centre Treeport in Zundert.'

Het doel van de proef is om de lokale vermeerdering, opkweek en praktische toepassing van de paulowniaboom mogelijk te maken, geeft Hoogendoorn aan. Het project, dat mede mogelijk wordt gemaakt door OPZuid-subsidie, verloopt volgens hem positief.

Van Hulten en Hoogendoorn laten zien hoe het plantmateriaal in een grote kas en buiten op het trayveld wordt opgekweekt. Daarmee hebben ze drie verschillende planttypes beschikbaar die in de winter in de koelcel bewaard blijven. In het voorjaar kunnen ze de planten op afroep en in uniforme kwaliteit uitleveren. Eenmaal bij de klant krijgen de bomen de ruimte om snel te groeien en start het verdienmodel van de klant, leggen ze uit.

Op het bedrijf zien Van Hulten en Hoogendoorn de teelt van het plantmateriaal als een kans de huidige bedrijfsactiviteiten te verbreden. Een teelt die volgens hen naadloos aansluiten op de groene missie. Ze willen een hub creëren met een scala aan rassen. Ze geven aan dat hun klanten uiteindelijk bepalen welke planttypes en rassen zij willen planten.

Uitgangssituatie

Hoogendoorn benadrukt dat de teelt van paulowniabomen, ondanks het feit dat ze tussen de acht en zestien jaar in de grond staan, niet moeilijk is. De uitgangssituatie, waaronder structuur, drainage, voeding en optimale grondbewerking, is misschien wel het meest essentiële onderdeel.

'In totaal gaan er zo'n 650 tot 800 bomen op een hectare, maar boeren kunnen ze juist ook gebruiken in een gecombineerd bedrijf om bijvoorbeeld koeien van schaduw te voorzien', schetst de business developer van Avoird. 'De teelt is nu nog vooral gericht op volwassen bomen voor de productie van planken en palen. Maar de eerste plantages voor houtvezelteelt zijn er al, waar 3.000 tot 5.000 planten per hectare staan. De vraag hiernaar is enorm en de oogst gaat net zo eenvoudig als die van mais.'

Voor de afzet van het hout zijn volgens Van Hulten meerdere mogelijkheden. 'Je kunt denken aan de verkoop van duurzaam hout, maar ook aan de handel in carbon credits. Dit brengt kansen voor boeren en tuinders, omdat zij CO2 efficiënt uit de lucht kunnen halen door deze vast te leggen in de bomen. Carbon farming vormt voor boeren een aanvullend verdienmodel. Maar ze kunnen natuurlijk ook zelf de afzet regelen, want de verwachting is dat de vraag naar biobased materialen alleen maar toeneemt.'

Mogelijkheden teelt paulownia onder de loep

Bij Van der Avoird Trayplant in Bavel wordt op vrijdag 20 september een informatiebijeenkomst gehouden over de mogelijkheden voor de teelt van de paulowniaboom. Belangenbehartiger ZLTO is hier ook bij aanwezig.

Het bedrijf heeft in de praktijk bij boeren berekend en getoetst dat de paulowniateelt een verwacht rendement van minimaal 5.000 euro per hectare per jaar moet kunnen opleveren.

Daarnaast kan de agrarische sector volgens Van der Avoird laten zien dat deze teelt duurzame oplossingen biedt voor de uitdagingen die de wereld kent. Door het hout te gebruiken in duurzame houtproducten, bijvoorbeeld voor de bouw van huizen, blijft de koolstof daar langdurig in opgeslagen. Met een positieve impact op het klimaat tot gevolg.

Aanmelden voor informatiebijeenkomst

Grondeigenaren, akkerbouwers en veehouders kunnen zich aanmelden voor de bijeenkomst via de website trayplant.nl. Ook geïnteresseerden die op een andere manier een relatie hebben met grond en benieuwd zijn naar paulowniateelt zijn welkom op het bedrijf.

De informatiebijeenkomst start om 10.30 uur. Een afwisselend programma is opgesteld, waarbij de aanwezigen de gelegenheid krijgen het nieuwe plantmateriaal voor de paulowniaboom te zien. Net als de nieuwste teelttechnieken.

Verder worden die dag diverse presentaties verzorgd waarin de bezoeker wordt meegenomen in de keuze voor de teelt met de bijbehorende rassen, tot de teelt, oogst en verkoop van het hout.

Van der Avoird Trayplant is bezig om plantmateriaal te maken van dertien verschillende paulowniarassen die volgend jaar beschikbaar zijn.