'Teelt biobased bouwmaterialen nieuw verdienmodel voor boeren'

In Uden zijn in juni de eerste woningen van woningcorporatie Area geïsoleerd met stro van de Telers Coöperatie Agrarische Bouwmaterialen (TCAB). Bestuurder John Verberne van TCAB is blij met deze mijlpaal. 'Bijna alle woningcorporaties in Brabant, maar ook andere grote partijen, tonen interesse in onze biobased materialen. De afzet begint echt op gang te komen', constateert hij.

'Vooral voor boeren is dat belangrijk, want zij lopen het meeste risico wanneer zij ervoor kiezen om hun land beschikbaar te stellen voor de productie van biobased bouwmaterialen', zegt Verberne.

Building Balance

De loonwerker uit Neerkant kwam anderhalf jaar geleden in contact met biobased bouwen. 'Een kennis van mij was bij een bijeenkomst van Rabobank en Building Balance over biobased bouwmaterialen, waarbij veel akkerbouwers en bouwbedrijven aanwezig waren. Hij dacht dat dit misschien ook voor ons bedrijf interessant zou kunnen zijn. Vervolgens ben ik mij steeds meer in het onderwerp gaan verdiepen', licht hij toe.

Building Balance werkt samen met vier ministeries om de Nationale Aanpak Biobased Bouwen uit te voeren en helpt mee om ketens van land tot pand op te starten. 'Zij hebben ons geholpen om samen met Rabobank de keten 'Zuidoost-Brabant Verbouwt Natuurlijk Samen' op te zetten. Dat begint steeds beter te lopen', zegt Verberne.

'Ook provincie Noord-Brabant maakt de komende jaren hiervoor geld vrij. In deze keten werken grote akkerbouwers en enkele loonwerkers samen aan teelten voor biobased bouwmaterialen', legt de TCAB-bestuurder uit.

Alternatief

De agrarisch ondernemer benadrukt dat biobased bouwmaterialen telen voor boeren mogelijk een alternatief kan bieden voor hun huidige bedrijfssituatie. 'Veel agrarische bedrijven in deze regio liggen nabij Natura 2000-gebieden en de boeren willen het liefst doorgaan met hun bedrijf. Het telen van biobased materialen kan een nieuw verdienmodel voor hen worden.'

Volgens Verberne is een aantal boeren vorig jaar zonder garanties begonnen met stro, hennep en sorghum telen. 'Ze hebben bewust gekozen voor biobased gewassen. Dat wil niet zeggen dat ze dit hebben gedaan met de intentie er geen geld mee te verdienen', stelt hij.

'Het is belangrijk dat producenten en afnemers goede prijsafspraken en samenwerkingsovereenkomsten maken. Daarbij moet je niet alleen denken aan de producten verbouwen, maar ook aan het drogen, inpakken, opslaan en transporteren ervan. Daarnaast moet de certificering inzake de brandveiligheid in orde zijn, zodat de producten op een veilige manier als isolatiemateriaal kunnen worden ingeblazen', licht de ondernemer toe.

Boeren kunnen niet voor jaren vooruit produceren als het gaat om biobased bouwmaterialen. 'We voeren veel gesprekken met bouwbedrijven en woningcorporaties, die bij grote bouwprojecten gebruik willen maken van biobased bouwmaterialen. Dat is belangrijk voor onze leden, want hun afzet van 2024 moet nog worden gegarandeerd. De kosten gaan altijd voor de baten uit', zegt de TCAB-bestuurder.

Stimuleren

'Wij hebben nu als coöperatie bijvoorbeeld al 54 hectare vezelhennep ingezaaid, maar de opbrengst daarvan kunnen wij pas in de loop van 2025 gaan leveren. Daarom zou het goed zijn als er steun komt vanuit de overheid om deze productieprocessen te stimuleren', zegt Verberne.

De TCAB-bestuurder vindt het belangrijk dat telers zich hebben verenigd in een coöperatie. 'Daardoor hebben de marktpartijen één aanspreekpunt. Verder kunnen we op deze manier de teelten goed verdelen en eerlijke prijsafspraken maken met onze klanten', licht hij toe.

'Vorig jaar hebben we hier al wat ervaring mee kunnen opdoen. De producten die toen van het land kwamen, hebben we niet alleen verwerkt, maar we hebben ook de opslag en het transport geregeld. Op die manier kunnen wij ervoor zorgen dat de producten in een constante kwaliteit en in de juiste hoeveelheden aan onze afnemers worden geleverd', legt Verberne uit.

Daarbij maakt de ondernemer de kanttekening dat biobased materialen telen invloed heeft op de grond. 'Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het humusgehalte in de bodem bij de teelt van biobased materialen op orde blijft. We moeten er gezamenlijk voor zorgen dat onze gronden niet uitgeput raken. Ook dat is een van de taken waar de mensen van Building Balance ons bij kunnen helpen: om bij de overheid ruimere mogelijkheden te creëren om bijvoorbeeld compost aan te voeren.'

Kopgroep

Verberne kijkt met vertrouwen naar de toekomst voor wat betreft de teelt van biobased bouwmaterialen. 'We zitten met onze coöperatie in de kopgroep en moeten ervoor zorgen dat we die positie vasthouden. Tegelijkertijd zie je steeds meer initiatieven op het gebied van biobased bouwmaterialen ontstaan en ook steeds meer projecten loskomen.'

Daarom is het volgens de TCAB-bestuurder belangrijk dat telers zich verenigen en gezamenlijk afspraken maken met de bouwsector. 'Ook om van elkaar te leren en gezamenlijk in te kopen of te verkopen. Het zou mooi zijn als er in de toekomst in elke regio in het land een paar telerscoöperaties bij komen, zodat de teelt en levering van biobased bouwmaterialen in het hele land goed op gang kunnen komen.'