Water in Friese en Groningse sloten zouter dan gedacht

Het relatief hoge zoutgehalte is een waarneming van de praktijkcoaches van Salta. Diverse peilbeheerders bevestigen dit. De verzilting gaat volgens de praktijkcoaches in tegen het boerenverstand, want het regenwater dat valt, is vanzelfsprekend zoet. De reden dat de zoutgehaltes hoger liggen dan in een droog jaar is volgens Salta dan ook niet helemaal duidelijk. Een belangrijke reden is mogelijk dat er minder wordt doorgespoeld, omdat de slootpeilen relatief hoog staan door de vele neerslag.

Er wordt minder water ingelaten uit bijvoorbeeld het IJsselmeer. Doordat er minder wordt doorgespoeld, stijgen de zoutgehaltes in de sloten omdat er wel sprake is van zoute kwel. Er zijn percelen waar constant zoute kwel uit de drains loopt. De praktijkcoaches meten op diverse plekken in de kleistreek hoge zoutconcentraties in het drainwater.

Meten en alert blijven

Praktijkcoach Tjeerd Hoekstra, namens LTO Noord betrokken bij Salta, wil boeren bewust maken van de effecten van verzilting op beregening. Wanneer het de aankomende periode toch droger wordt en bepaalde gewassen moeten worden beregend, dan kan het water in de sloot zouter zijn dan verwacht, zegt hij. Daarmee lopen gewassen als uien kans op zoutschade. 'Die schade lijkt op droogteschade, waardoor het niet altijd wordt herkend', zegt Hoekstra.

De praktijkcoach adviseert bij het beregenen te letten op de hoogte van de EC, de waarde waarmee het zoutgehalte wordt aangegeven. Het advies is om niet te beregenen met water met een EC hoger dan 2 decisiemens per meter op een kleibodem. Voor een zandbodem ligt de advieswaarde eerder rond de 3 decisiemens per meter. Hoekstra raadt boeren aan het zoutgehalte nu al te meten. 'Meten is weten. Door te meten heb je een idee van wat er gebeurt. Kunt u niet meten, dan komen de praktijkcoaches graag bij u langs.'

Opties

Wie slootwater heeft met een EC van zo'n 4 decisiemens per meter of hoger, heeft weinig opties, erkent de praktijkcoach. 'Als je dicht bij het IJsselmeer zit, kun je hooguit het waterschap vragen of ze zoetwater willen binnenlaten, maar in principe heb je het maar te doen met het water dat er is.'

Boeren die beginnen met beregenen, mogelijk met relatief zout water, kunnen daar het beste mee door te gaan, adviseert Hoekstra. 'Zorg ervoor dat de bodem niet opdroogt, want dan zullen de aanwezige zouten geconcentreerd worden in het resterende bodemvocht.'

Bij langdurig gebruik van licht brakwater voor beregening kan het noodzakelijk zijn om de bodem in het najaar te bekalken en in het voorjaar extra organische stof op te brengen. Dit zorgt voor een goede bodemstructuur. Zo kunnen de zouten ook weer uitspoelen als er in het najaar en de winter veel neerslag valt.

Hoekstra gaat ervan uit dat de verzilting ook in de andere kustprovincies aan de orde is. Het systeem met praktijkcoaches die metingen verrichten zoals in Friesland en Groningen, is daar niet actief. Daardoor beschikt de praktijkcoach niet over de meest recente gegevens.