Optimale opfok verhoogt levensproductie geiten

Bijna alle melkgeitenhouders richten zich op duurmelken. Melkgeiten kunnen bij een goede voeding en verzorging jarenlang melk geven. Jaarlijks aflammeren is niet nodig, zoals bij koeien. Die moeten elk jaar een kalf krijgen om hun melkproductie weer op peil te brengen.

'Om met duurmelken een hoge levensproductie te bereiken, is een goede opfok van de jaarlingen van belang. Hoe beter de jaarlingen zijn voorbereid op het duurmelken, hoe langer ze het vol kunnen houden', zegt geitenspecialist Ronald Paardekooper van Voergroep Zuid. 'Maar hoe fok je jonge geitjes het best op? Daar wilden we meer gegevens over hebben. Daarom hebben Rik van de Meulenreek en Marit de Jong van HAS green academy voor hun afstudeeropdracht hier uitgebreid onderzoek naar gedaan.'

Meerdere voordelen

Streven naar een hogere levensproductie heeft meerdere voordelen. 'Het betekent dat er minder geiten hoeven te worden afgevoerd. Dat betekent minder geitjes in de opfok en daarmee lagere opfokkosten. Ook is er minder ruimte nodig voor de opfok van de geitjes en de bokjes', licht Paardekooper toe.

'Daardoor kan er meer aandacht naar de opfok van de geitjes gaan. Als er minder opfokgeitjes nodig zijn, dan is een strengere selectie mogelijk van de geiten die voor jaarlingen moeten zorgen. Dat heeft voordelen voor de productie, levensduur en levensproductie', zegt de geitenspecialist.

Tegelijk komt streven naar een hogere levensproductie tegemoet aan de roep om duurzaamheid en daarmee levensduur vanuit maatschappelijke organisaties.

Dat de levensproductie flink kan stijgen bij een gerichte selectie op levensduur laat Paardekooper zien aan de hand van de vooruitgang bij melkkoeien. 'Daar bleef de levensproductie jarenlang op hetzelfde niveau, totdat er ruim vijf jaar geleden gericht aandacht voor kwam. Nu is de leeftijd bij afvoeren met bijna een half jaar gestegen en de levensproductie met meer dan 8.000 kilo melk per koe.'

Verschillende data

De Jong en Van de Meulenreek hebben van acht geitenbedrijven van de afgelopen tien jaar alle data over de opfok, productie en levensduur van de geiten op een rij gezet. Van vier bedrijven en in totaal ruim negenduizend geiten hadden ze individuele resultaten over zowel de opfok als de levensproductie.

Uit het onderzoek blijkt dat de levensduur van de geiten de grootste invloed heeft op de levensproductie van de geiten. Ook de melkproductie van de geiten heeft invloed, maar die is kleiner dan de invloed van de levensduur. Dus het is niet zo dat de geiten met de hoogste productie de hoogste levensproductie hebben. Het gaat er veel meer om dat ze goed produceren en dit lang kunnen volhouden.

Bij de opzet van het onderzoek hadden de studenten de hypothese dat de geitjes die het hardst groeien, het hoogste gewicht behaalden bij spenen of bij aflammeren het best zouden scoren. 'Dat bleek niet zo te zijn', zegt Van de Meulenreek. 'Er is eerder sprake van een optimale groei, speengewicht en speenleeftijd.'

Optimale geboortegewicht

Voor wat betreft de resultaten in de opfok van de geitjes komen er duidelijk optimale getallen naar voren. Voor het bereiken van de hoogste levensproductie ligt het optimale geboortegewicht tussen 3 en 4 kilo. Lichtere geitjes halen doorgaans geen hoge levensproductie. Bij een hoger geboortegewicht kan dat wel.

De optimale speenleeftijd van de geitjes ligt op basis van dit onderzoek tussen de acht en tien weken oud. In de groep geitjes die op deze leeftijd worden gespeend, zitten de meeste geiten die later de hoogste levensproductie behalen. Jonger spenen lijkt in ieder geval niet aan te raden. Bij de geitjes die laat worden gespeend, zitten ook geitjes die gezondheidsproblemen hebben gehad en mede daardoor een lagere levensproductie behalen.

Wat betreft groei is het duidelijk dat de hoogste groei tot spenen niet leidt tot een hogere levensproductie. Een groei van tussen de 150 en 225 gram per dag is optimaal. Een hogere groei verbetert de levensproductie niet meer. Die daalt juist.
Vroeg aanbieden van vast voer blijkt voordelig te zijn, omdat de geitjes dan beter zijn voorbereid op het speenmoment. Beginnen met vast voer kan het best rond de leeftijd van twee weken.

Antibiotica

Als graadmeter voor de gezondheid van de geitjes is de inzet van antibiotica gehanteerd. Geitjes die in de opfok geen antibiotica nodig hadden, halen al snel een 500 kilo hogere levensproductie.

Voor een goede gezondheid is de biestvoorziening van belang. Biest geven met de fles geeft het beste resultaat. Deze geitjes bereiken later een ruim 500 kilo hogere levensproductie. Geitenbiest pakt beter uit dan kunstbiest met een stijging van de levensproductie met 600 kilo.

Ziekten spelen een negatieve rol. Op bedrijven die kampen met caprine arthritis encefalitis (CAE), een virusziekte die onder andere leidt tot gewrichtsproblemen, aantasting van long- en uierweefsel is de levensproductie 530 kilo lager dan zonder CAE.