NVWA: te vaak transport hoogdrachtige koeien

De NVWA voerde in 2023 96 onaangekondigde en administratieve inspecties uit op het vervoer van hoogdrachtige of pas afgekalfde runderen. De autoriteit constateerde bij 60 inspecties onjuistheden, waarbij in 41 gevallen een rapport van bevindingen werd geschreven en boetes van 1.500 euro aan de veehouders.

Daarnaast zijn in slachthuizen 114 keer grote kalveren in runderen aangetroffen waarbij de draagtijd vermoedelijk meer dan 90 procent betreft. Hierbij zijn wel rapporten van bevindingen gemaakt, maar dat heeft nog niet tot sancties geleid.

Hoogdrachtige en pas afgekalfde runderen zijn extra kwetsbaar tijdens vervoer. Het risico op letsel of onnodig lijden is op dat soort momenten namelijk groot. Daarom mogen koeien waarbij de draagtijd voor meer dan 90 procent is gevorderd of koeien die in de week ervoor een kalf hebben gekregen, niet worden vervoerd.

Elk dier is er één te veel

'Een hoogdrachtig rund of pas afgekalfd rund vervoeren is een zware overtreding, omdat het welzijn van de dieren daarbij ernstig kan worden geschaad', legt dierenarts Daphné Tindemans van de NVWA uit. 'We controleren daar dan ook strikt en streng op. Voor ons geldt dat elk dier dat niet mag worden vervoerd, maar toch wordt vervoerd, er één te veel is.'

De NVWA controleert het vervoer van deze groep kwetsbare dieren bij veehouderijen, tijdens vervoerscontroles onderweg, administratief aan de hand van Identificatie & Registratie-gegevens en tijdens toezicht op slachthuizen en verzamelplaatsen.

Naleving verbeteren

De komende jaren wil de NVWA maximaal inzetten op het voorkomen van vervoer van deze kwetsbare dieren om zo de naleving van Europese regels te verbeteren. Dat begint met een oproep aan de sector om alleen dieren te vervoeren die daarvoor geschikt zijn en maatregelen te nemen om het risico op het ontstaan van letsel of onnodig lijden zoveel mogelijk te voorkomen.

Dit jaar onderzoekt de NVWA de beweegredenen van veehouders om hoogdrachtige runderen te vervoeren en richt daar haar handhavingsaanpak op. 'Veehouders kunnen voorkomen dat deze koeien worden vervoerd', stelt Tindemans. 'Bijvoorbeeld door voorafgaand aan het vervoer drachtcontroles te laten uitvoeren door een dierenarts of door dek- of inseminatiedata zorgvuldig en juist te registreren. We gaan daarover in gesprek met de sector.'

Brede aanpak transportwaardigheid

De komende jaren werkt de NVWA aan een brede aanpak om de naleving van regels rondom transportwaardigheid van kwetsbare dieren te verbeteren. Om de naleving echt te verbeteren, is een goede handhavingsaanpak belangrijk. Daarom kijkt de controle-instantie continu naar haar eigen toezicht en monitort of de huidige aanpak nog effectief en doeltreffend is.

Zo is in 2022 gecommuniceerd dat de handhaving werd aangescherpt en dat veehouders strafrechtelijk kunnen worden vervolgd, wanneer zij een hoogdrachtig rund naar het slachthuis vervoeren. Dit bleek in de praktijk niet goed uitvoerbaar. Na overleg met interne en externe partijen is besloten om te handhaven via het bestuursrecht. Het maken van deze keuze heeft meer tijd gekost dan voorzien. Met als gevolg dat er op slachthuizen sinds 2022 weliswaar rapporten van bevindingen zijn geschreven voor het vervoeren van vermoedelijk hoogdrachtige runderen, maar dat deze nog niet zijn verwerkt.

Deze rapporten worden nu met voorrang afgehandeld, zodat de overtredingen alsnog van een passende sanctie worden voorzien. Het strafrecht kan in het uiterste geval alsnog worden toegepast, bijvoorbeeld bij veelplegers. Daar blijkt na analyse van de voorraad overigens vrijwel geen sprake van te zijn.