Vleeskuikens rechtop vangen geeft minder letsels

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Avined, de Nederlandse Vereniging voor Pluimvee Service Bedrijven en het landbouwministerie. De resultaten laten zien dat in elke schakel van de keten letsel en schade aan de vleeskuikens kan ontstaan. Niet alleen bij het vangen, ook tijdens het transport en op de slachterij. Dit betekent dat het moment van scoren van belang is om aan te kunnen geven waar de letsels precies zijn ontstaan.

Tijdens het onderzoek zijn vleeskuikens op 32 bedrijven geladen. Rechtop vangen blijkt tot veel minder vang- en laadletsels te leiden dan regulier handmatig vangen, patio laden en machinaal vangen. Bloedingen komen het meest voor. Bij de reguliere methoden ligt het percentage kleine bloedingen op 1,44 en bij rechtop vangen op 0,38. Schade aan de vleugel is bij de reguliere methode te zien bij 0,41 procent van de kuikens en bij rechtop vangen bij 0,10 procent.

Dat de kuikens bij de reguliere methode meer letsels hebben, kan volgens WUR-onderzoeker Fleur Hoorweg worden verklaard doordat de vleugels in contact kunnen komen met andere kuikens of de containerranden. Bij rechtop vangen zijn de vleugels omsloten door de handen van de vanger, waardoor dat risico afneemt. Daarbij hoeven kuikens niet ondersteboven worden gehanteerd, wat een welzijnsvoordeel is.

Veel verschil in letsels

De variatie in letsels is overigens wel groot. Daarbij spelen veel factoren een rol, van bedrijfskenmerken tot vangploeg en shovelrijden. Deze factoren zijn niet los van elkaar onderzocht.

De vangsnelheid is ook van invloed op het ontstaan van letsels. Bij een kortere vulduur van de container worden meer letsels gevonden. Om meer duidelijkheid te krijgen over de effecten die meespelen, zou volgens Hoorweg een vervolgonderzoek met camera's kunnen worden gedaan. Dan wordt het vangproces in nog meer detail vastgelegd.

In het onderzoek is niet gekeken naar verschillen in containers, want bij de deelnemende slachterijen is gebruikgemaakt van eenzelfde type. Wel kan Hoorweg zich voorstellen dat het type container of krat invloed heeft op het letselrisico. 'Als er bijvoorbeeld een kleine opening is waar de dieren doorheen moeten, is er meer risico dat de vleugels de randen van de container raken.'

Machinaal laden scoort minder

Bij machinaal laden ligt het percentage bloedingen op 5,18, terwijl het bij regulier vangen 1,87 is. Het aantal dieren met schade aan de vleugel verschilt niet significant en komt uit op 0,42 procent bij machinaal vangen en 0,49 procent bij regulier vangen.

Dat er bij machinaal laden meer bloedingen optreden, heeft mogelijk te maken met de snelheid van het laden. 'Aanpassing hiervan kan helpen', verwacht de WUR-onderzoeker. 'Als je manieren vindt om ervoor te zorgen dat je met machinaal laden niet meer letsels hebt dan bij rechtop vangen, is machinaal laden een goed alternatief.'

Na het vervoer van de containers uit de stal naar de vrachtwagen en vervolgens het transport naar de slachterij, zijn meer bloedingen gevonden. Het is niet zeker dat dit komt door het transport of dat de bloedingen na het transport duidelijker zichtbaar zijn. Ook de schade aan de vleugels is groter, dat is in andere onderzoeken niet eerder vastgesteld.

Op de slachterij kan ook nog letsel optreden bij de dieren. WUR heeft een goed bruikbare methode ontwikkeld om dit automatisch op te sporen. Gemiddeld is er nog 4,5 procent aan letsels bijgekomen.

Extra tijd nadeel

Het rechtop vangen is zowel onderzocht bij het laden van enkele containers als bij het laden van een kwart van de stal. De vangletsels zijn bij het laden van het kwart direct bij de eerste container gemeten en ook bij de laatste containers. Aan het einde van het laden van het kwart van de kuikens zijn er niet meer letsels bijgekomen. Daaruit kan worden geconcludeerd dat de duur van het laden geen invloed heeft.

Hoorweg: 'Door grotere aantallen dieren rechtop te vangen, verwachtten we al een kleine verhoging te zien in letsels na een kwart van de stal. Maar dit werd niet waargenomen. De verwachting dat er meer letsels ontstaan door vermoeidheid van de vangers na langere tijd rechtop te vangen, kan dus niet worden bevestigd of uitgesloten.'

Conclusie van het onderzoek is dat rechtop vangen beter is voor de kuikens en dus de voorkeur verdient. Wel is duidelijk dat deze methode meer tijd kost. Er is ruim twee keer zoveel tijd voor nodig ten opzichte van regulier laden.

'In dit project is geen onderzoek gedaan naar de praktische bezwaren, zoals de verlengde vulduur van een container en de vergrote arbeidsbelasting', zegt Hoorweg. 'Dat zou je natuurlijk kunnen doen als je zegt dat je rechtop wil gaan vangen vanwege de voordelen voor letsel, maar ook de praktische nadelen wil wegnemen.'