Doelsturing op emissie: TNO komt met richtlijnen voor aanleveren van meetdata

Sinds een uitspraak van de Raad van State in 2022 over emissiearme stallen, is de vergunningverlening voor deze stallen vrijwel tot stilstand gekomen. Een vergunning op basis van de emissies zoals die in de Regeling Ammoniak en Veehouderij (RAV) zijn vastgesteld, wordt door de rechters niet houdbaar geacht. De RAV geeft een gemiddelde emissienorm aan waar flinke spreiding in kan zitten.

Wageningen University & Research publiceerde in januari 2024 een rapport met richtlijnen voor het meten van emissies van ammoniak, methaan en koolstofdioxide in stallen. Die gelden vooralsnog alleen voor mechanisch geventileerde stallen met pluimvee, varkens en vleeskalveren. TNO heeft nu, met subsidie van het ministerie van LVVN, onderzocht hoe veehouders die data effectief kunnen aanleveren aan de toezichthouders.

Drie keer per jaar data aanleveren

Ammoniakemissies van veehouderijbedrijven kunnen continu en betrouwbaar worden gemonitord. Dit gebeurt bijvoorbeeld met sensoren of door het zuurverbruik van een luchtwasser te meten. Het advies is om drie keer per jaar meetdata aan te leveren, zodat toezichthouders tijdig kunnen controleren. Daardoor kunnen passende maatregelen worden genomen, zodat de veehouders de emissie onder het vergunde emissieplafond houden.

In plaats van gedetailleerde metingen per uur, dag of week, wordt aanbevolen alleen de samengestelde data over de emissie per kwartaal te rapporteren. Voor het toezicht is er op dit moment geen noodzaak om het verloop van de emissie tot in detail te kennen, zo staat in het rapport.

Veehouders moeten gedetailleerde meetdata en metadata wel bewaren voor een bepaalde periode, voor diepgaandere analyses. Om goede toezichtsbeslissingen te kunnen nemen, is vertrouwen in de werking van het monitoringsysteem van belang. Daarom moeten belangrijke gebeurtenissen, zoals kalibraties en storingen, worden gerapporteerd.

Automatisch en handmatig

Tussen de organisaties met bevoegd gezag bestaat een groot verschil in automatiseringsniveau. Data-aanlevering moet volgens de richtlijnen daarom zowel geautomatiseerd als handmatig gebeuren.

Het TNO-rapport geeft aan dat deze richtlijnen bijdragen aan effectief toezicht op een doelschriftvergunning voor ammoniakemissies. Hierbij zijn de doelen en randvoorwaarden vanuit veehouders en meetinstanties in de balans meegewogen. De systematiek van doelvoorschriftvergunningen voor stalemissies is nog heel nieuw. De eerste ervaringen met deze manier van werken zullen daarom een leerproces zijn voor alle betrokken partijen.

Op basis van het advies over de data-aanlevering kunnen de eerste vergunningstrajecten van start gaan. Vanuit de eerste ervaringen kan dan een doorontwikkeling van de manier van data-aanlevering plaatsvinden.