LTO en NAJK teleurgesteld over aanpak mestcrisis: 'Wachten op nieuwe minister'

'In plaats van voor te sorteren op een zorgvuldige overdracht van dit complexe dossier aan de toekomstige minister, noemt de brief een aantal vergaande maatregelen die haaks staan op de ambities uit het hoofdlijnenakkoord', zegt LTO Nederland.

Volgens de boerenorganisatie veroorzaakt de Kamerbrief van Adema nodeloze onrust en onduidelijkheid. LTO roept het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op om pas op de plaats te maken en nieuwe wetgeving over te laten aan een volgend kabinet. 'Het voorbereiden van wetgeving zonder draagvlak onder de formerende partijen en in de sector dient geen constructief belang.'

NAJK heeft gemengde gevoelens bij de voorgestelde maatregelen, maar is blij dat de minister een nieuwe derogatieaanvraag openhoudt. Adema vindt wel dat daarvoor het mestplan eerst moet worden ingevoerd.

Gang naar Brussel

Tijdens de gesprekken met de minister hebben de boerenorganisaties erop aangedrongen dat hun eigen voorstellen voor het oplossen van de mestcrisis integraal worden uitgevoerd. De gang naar Brussel voor een nieuwe of aangepaste derogatie hoort hierbij, menen LTO en NAJK.

Een belangrijk onderdeel van de Kamerbrief is de afroming van 30 procent bij het verhandelen van dier- en fosfaatrechten buiten familieverbanden.

LTO-voorzitter Ger Koopmans reageert verbolgen op dat voorstel: 'Als landbouw tasten we in het duister over welke reductiedoelen de minister wil bereiken met deze maatregel voor de korte termijn en welk aandeel de verschillende sectoren daarin hebben. We weten dat inmiddels ruim 1.400 bedrijven hebben ingetekend voor de verschillende beëindigingsregelingen. Maar informatie over welke mestreductie daarmee al gerealiseerd wordt, ontbreekt.'

Al genoeg ingeleverd

Voorzitter Linda Verriet van de Producentenorganisatie Varkenshouderij is fel tegen afroming. Zij vindt dat de varkenshouderij al genoeg heeft ingeleverd. 'De varkenshouderij zit al jaren onder het mestproductieplafond en heeft al substantieel geleverd middels afname van POR-rechten, de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen en de autonome ontwikkeling. Daarnaast wordt het grootste gedeelte van de mestproductie verwerkt.'

Ook vanuit de pluimveehouderij klinkt teleurstelling. Voorzitter Kees de Jong van de vakgroep Pluimveehouderij LTO/NOP wijst op de verwerking van pluimveemest die in die sector staande praktijk is.

'Hier richt de minister zijn pijlen op een innovatieve sector die de voorbije jaren de mestafzet heeft geregeld. Desondanks wordt de pluimveesector wel geconfronteerd met afroming van productierechten. Dat is ronduit onrechtvaardig', stelt De Jong.

Afromen niet bespreekbaar

Koopmans vult aan: 'Voor LTO is verplichte afroming van dierrechten voor deze innovatieve sectoren niet bespreekbaar. Wij roepen de Kamer en vooral ook de nieuwe coalitie op om dit disproportionele pad niet in te slaan.'

De vastgelopen mestmarkt leidt tot grote problemen in de melkveehouderij. Om een koude sanering te voorkomen, is het cruciaal dat het kabinet op korte termijn met concrete maatregelen komt die bedrijven binnen enkele maanden concreet perspectief en ruimte bieden, zegt voorzitter Erwin Wunnekink van LTO-vakgroep Melkveehouderij.

'Wij waarderen het dat de minister in zijn Kamerbrief uitspreekt 'op zijn vroegst begin volgend jaar' opnieuw in gesprek te willen gaan met de Europese Commissie over een nieuwe of aangepaste derogatie. Maar het starten van deze gesprekken en het nadenken over en uitwerken van een nieuwe derogatievorm kan niet tot volgend jaar wachten.'

Oplossing korte termijn ontbreekt

Voor de melkveesector is het volgens Wunnekink cruciaal dat er al op korte termijn stappen worden gezet om lucht in de mestmarkt te brengen. Maar in de Kamerbrief ontbreekt volgens hem de aanzet om tot dergelijke kortetermijnmaatregelen te komen. 'De minister komt met vergaande beleidsvoorstellen voor de lange termijn, maar biedt met deze brief geen oplossing voor de problemen waar melkveehouders nu acuut mee te maken hebben.'

Ook NAJK is blij dat Adema de deur naar Brussel openhoudt, maar de afromingsvoorstellen vallen bij de jonge boeren niet in goede aarde.

'NAJK is hier absoluut niet blij mee, omdat de verhoging van de investeringskosten voor fosfaat- of dierrechten hun toekomstperspectief enorm ondermijnt. Wij willen in ieder geval een uitzonderingspositie voor jonge veehouders', stelt portefeuillehouder pluimvee-, varkens- en kalverhouderij Wendy Kicken.

Koude sanering voorkomen

Vorige maand presenteerden LTO, NAJK, NZO en De Natuurweide een 'crisisplan mestaanpak'. Dit plan was en is erop gericht dat de overheid en de sector gezamenlijk stappen zetten om te voorkomen dat duizenden bedrijven in een koude sanering terechtkomen.

Met dit plan willen agrarische partijen zelf een aantal stappen zetten onder de nadrukkelijke voorwaarde dat de regering zich in Brussel hardmaakt voor een nieuwe of verlengde regionale derogatie.

Wunnekink: 'Uit bestuurlijk overleg is de voorbije weken gebleken dat deze minister niet bereid is om op dit moment met die boodschap naar de Europese Commissie te gaan. Maar ons aanbod is helder. Het is: bijdragen aan een oplossing, maar dan ook zicht krijgen op die oplossing. Vanuit die samenhang en balans blijven wij bereid om hierover door te spreken met het ministerie. Maar we gaan niet proberen om bij te dragen aan een oplossing als de overkant van de tafel die oplossing niet op tafel legt.'