'Nederland heeft derogatie niet 'weggegeven' in 2022'

De minister zegt dit in reactie op berichten van een aantal vertegenwoordigers van boerenorganisaties. Zij spraken dinsdag in Brussel met medewerkers van Eurocommissaris Virginijus Sinkevicius. Het team van de Eurocommissaris zei volgens de boerenorganisaties dat Nederland het zichzelf ontzettend moeilijk heeft gemaakt omdat de toenmalige minister van Landbouw op basis van een voorgenomen extensivering de derogatie alvast heeft weggeven.

Adema heeft hierop woensdag tijdens een Kamerdebat gereageerd. De minister bleef in zijn reactie weg bij de bewering van de boerenorganisaties. 'Ik weet niet of dat klopt, want ik was niet bij dat gesprek. Maar ik wil wel uitleggen hoe het destijds is gelopen.'

Onvoldoende

Hij stelt dat zijn voorgangers gesprekken hebben gevoerd over het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Dat is aangeboden bij de Europese Commissie en die vond het onvoldoende. Daarom is een aanvulling gekomen, het zogeheten addendum. Daarin deed Nederland toezeggingen over grondgebondenheid - extensivering - in 2032 en verduurzaming van de landbouw. Op basis van die condities kreeg Nederland nog eenmaal derogatie, inclusief een afbouwpad waarbij stapsgewijs minder mest kan worden uitgereden en de invoering van bufferstroken en nv-gebieden.

Adema benadrukt dat Nederland veel gesprekken heeft gevoerd in Brussel over derogatie. 'Tot aan de minister-president aan toe.' Uiteindelijk werd Nederland voor de keuze gesteld: 'Er waren twee opties: geen derogatie of deze derogatie', legt de minister uit.

Wanhoop

'Ik snap heel goed dat boeren uit wanhoop naar Brussel gaan en om ruimte vragen', zegt Adema. 'Dat heb ik ook gedaan. Tot drie keer toe heb ik het deksel op de neus gekregen. Alle opties zijn daarbij op tafel gekomen. Deelderogatie, derogatie voor grondgebonden bedrijven kon niet. Graslandderogatie was onbespreekbaar. Die ruimte is er echt niet. Ook niet de komende periode. Ik wil boeren dan ook geen valse hoop geven. Pas als de waterkwaliteit verbetert, valt er te praten in Brussel.'

Dat laatste is min of meer ook de strekking van de boodschap die boerenorganisaties meekregen. Zij hadden na afloop de indruk dat er mogelijkheden waren binnen de Brusselse kaders, mits Nederland met een goed plan komt. Dat was ook de boodschap die zij aan de formerende partijen wilden meegeven.