Zorg dat huidschimmel bij kalveren geen probleem wordt

Ringschurft of ringworm zijn de meest toegepaste benamingen voor de ringvormige kale plekjes op de huid, die meestal rond de ogen beginnen. Het zijn alleen niet de juiste benamingen. Deze aandoening heeft niets met schurft te maken, die wordt veroorzaakt door een van de drie schurftmijten. Ringworm is ook onjuist omdat het geen wormen zijn.

Een betere benaming is huidschimmel. De aandoening wordt namelijk veroorzaakt door een schimmel, meestal een schimmel uit de groep trichophyton of microsporum. De aandoening heet hierdoor ook wel trichophytie.

De aantasting van de huid begint op een klein plekje, gaat van daaruit rondom naar buiten toe en geneest in de tussentijd vanuit het midden. Daardoor ontstaan de karakteristieke ringen. De huidschimmel komt niet alleen bij rundvee voor, maar ook bij schapen en geiten. Deze kan overgaan naar de mens en ook weer van de mens terug naar het dier.

De schimmels die ringschurft veroorzaken, maken sporen die lang kunnen overleven. Ze kunnen in de stal aanwezig zijn of binnenkomen via aankoop van vee. De dierverzorgers kunnen de schimmelsporen ook meenemen en zo het jongvee besmetten.

In de zomer krijgt ringschurft doorgaans geen kans, zeker niet als het jongvee buiten loopt. Zodra de dieren op stal gaan, ziet Atsma wel problemen met ringschurft bij de kalveren. Zeker bij vochtig weer in lage, bedompte stallen. 'Dan krijgt de schimmel meer kans.'

Het gaat vooral vaak mis als kalveren te jong vanuit het strohok naar de roosters en ligboxen gaan, legt Atsma uit. 'En zeker als de roosters glad zijn, dat zijn ze niet gewend. Ze durven dan niet te lopen en gaan ook niet eten. De weerstand is dan laag.'

Dierenarts rundvee Debora Smits van Royal GD bevestigd dat een lage weerstand een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van huidschimmel bij kalveren. 'Zoals bij vrijwel alle infecties gaat het om het evenwicht tussen infectiedruk en weerstand.'

Natte of beschadigde huid

Dieren met een verminderde weerstand zijn daardoor ook gevoeliger voor ringschurft, benadrukt Smits. 'Schimmels breiden zich makkelijker uit onder vochtige en warme omstandigheden en de schimmelsporen kunnen bovendien vooral goed doordringen in een natte, enigszins verweekte of beschadigde huid. Dus in een bedompte stal zul je meer kans hebben op ringschurft.'

Een lichte aantasting met huidschimmel is volgens Atsma en Smits overigens niet direct een probleem. 'Het is beter dat de kalveren ringschurft krijgen, dan de koeien', stelt Atsma. 'Een kalf kan een beetje groei laten liggen, bij een koe verlies je melkproductie. En als een kalf al eens ringschurft heeft gehad, krijgt het dier het later als koe niet meer.'

Ernstige infectie voorkomen

Ook Smits ziet in principe inderdaad geen probleem als goed ontwikkelde kalveren een lichte infectie doormaken, omdat zij dan weerstand ontwikkelen. Wel moet worden voorkomen dat ze een ernstige ringschurftinfectie doormaken, waarbij de huidschimmel zich uitbreidt naar hals en nek of nog verder. Dan raken ze ver achterop, gaat hun weerstand achteruit en zijn ze vatbaar voor andere ziekten.

Om problemen te voorkomen, raadt Atsma aan kalveren pas vanaf een leeftijd van 4 à 4,5 maanden naar de roosters en ligboxen te verplaatsen. 'Doe je het voor deze 4 maanden, dan is er meer kans op ziekte door een lage weerstand. Ze hebben immers net een rantsoenwisseling gehad en zijn misschien maar net van de melk af.'

Atsma benadrukt dat de dieren goed moeten blijven eten. 'Controleer dat dagelijks. Als ze niet eten, gaat de weerstand snel achteruit en zijn ze ook vatbaarder voor ringschurft en andere ziekten.'

Rubber op het rooster

Het is volgens de jongveeadviseur dus nodig voldoende aandacht te besteden aan de jonge kalveren. 'Zie je dat ze niet goed eten, probeer er dan achter te komen waar dat door komt. Op ons melkveebedrijf zagen we dat ze niet goed op de roosters durfden te lopen. We hebben er toen een rubberen toplaag op gelegd. Sindsdien zien we dat ze meer ruwvoer opnemen, waardoor de weerstand is verbeterd en de problemen veel minder erg zijn.'

Naast zorgen voor goed ontwikkelde kalveren, adviseert Smits het jongvee bij opstallen te scheren. Samen met een goede ventilatie in de jongveestal, helpt dat voorkomen dat de kalveren gaan zweten en de huid vochtig en doorweekt wordt. Heeft een bedrijf ondanks alle maatregelen toch geregeld last van huidschimmel, dan is het een optie het jongvee te vaccineren.