Stoppel en groenbemester verwerken met spade, schaar of schotel

Achtergrond Mechanisatie Frits Huiden 29 maa 2024 om 16:30uur

Door natte omstandigheden werd de demo van de LandwirtschaftKammer Nordrhein-Westfalen beperkt tot een bezichtiging van technieken in een veldschuur in het Duitse Zülpich. Onderzoekers van LWK zetten uiteen hoe groenbemesters en stoppels het beste kunnen worden omgewerkt voor een volgende teelt.

Stoppel+en+groenbemester+verwerken+met+spade%2C+schaar+of+schotel

Met de juiste mechanisatie is volgens onderzoekers van Landwirtschaftkammer Nordrhein-Westfalen goed in te spelen op klimaatverandering, minder gebruik van chemie en fixeren van stikstof in de bodem. Vuistregels daarbij zijn om de grond al vroeg in het voorjaar zo ondiep en vlak mogelijk te bewerken en de stoppel om te leggen. Dit zorgt voor meer nalevering van stikstof en het bevorderen van de waterhuishouding.

Voorkeur van de onderzoekers is om niet te ploegen maar ondiep en vlak te werken. Echt vlak werken blijkt lastig voor verschillende cultivatoren en de chauffeurs, vinden de onderzoekers. Belangrijk vinden zij dan ook dat de chauffeur veel tijd in ruimt om de machine goed af te stellen.

Haastige spoed...

Haast bij afstellen is zelden goed. ‘Zelfs de beste machine levert slecht werk als die niet goed is afgesteld. Het werktuig is zo goed als dat de chauffeur hem afstelt’, was een duidelijk hoorbare tegeltjeswijsheid.

Zelfs de beste machine levert slecht werk als hij niet goed is afgesteld

Werking van grondbewerkingsmachines is het beste te controleren door het losse materiaal van de vaste bodem te vegen. Zo zijn de werkdiepte en de contouren van de ganzenvoeten of vleugelschaartanden goed te zien.

Hoe meer framedelen hoe beter de machine de grond volgt. © Frits Huiden

Hoe meer framedelen aan een grondbewerkingsmachine, hoe beter deze zich aan de bodemcontouren kan aanpassen. Een goede nalooprol zorgt voor een goede diepte-instelling, adviseren de onderzoekers. Steeds vaker zijn ook nastrijkers en wiedtanden te krijgen achterop een cultivator. Deze zorgen voor extra uitdroging en dus betere vernietiging van de stoppel.

De deelnemende machines liepen uiteen van de ecoploeg Ovlac tot een Imants spitmachine en aan een keur van cultivatoren. De lijst bestond uit Treffler TGA, 4Disc ActiCut, Moreni-Samurai, Einböck Ovlac, Horsch Terrano, Imants Ecomix, Cello-frees, Einböck-Hurricane en de Lyckegard Kvick Finn.

Snijdende schotels

Meest nieuw en opvallend was de Duitse 4Disc ActiCut. In plaats van vaste of verende tanden staan er drie rijen verticaal hydraulisch aangedreven assen onder het frame. Aan elke as zit een licht vooroverstaande roterende schotel van 35 centimeter diameter met een snijrand.

De 4Disc ActiCut werkt met hydraulisch aangedreven draaiende schotels. © Frits Huiden

Met een zo’n 60 omwentelingen per minuut snijdt de schotel slechts 1 tot 12 centimeter diep door de zode, met een derde overlap op een naburige schotel. Op 3 meter werkbreedte zijn tien aangedreven snijschotels geplaatst. Ze zijn voorzien van een obstakelbeveiliging.

Gewasresten stropen niet op

Voordeel is dat de roterende schotels veel biomassa kunnen verwerken, stelt de fabrikant. Mede door de ruimte onder het frame blijven geen gewasresten opstropen, zoals bij een standaard cultivator het geval kan zijn. De assen zijn hydraulisch met elkaar verbonden en vragen gezamenlijk, op een werkbreedte van 6,4 meter, slechts een pompopbrengst van 30 liter per minuut.

De machine kent een korte bouw waardoor het zwaartepunt dicht op de trekker zit. Hierdoor is minder hefvermogen nodig. Er kan met de 4Disc tot 15 kilometer per uur gereden worden. De machine is naast stoppelbewerking ook geschikt voor zaaibedbereiding en onkruidbestrijding.

Bijzonder is de wijze waarmee via de hefstangen en een beugel met cilinder eronder extra druk is te zetten op de machine om een gelijke werkdiepte te houden. Ook in harde ondergrond gaan de schijven vlot de grond in. Na de schijven volgen drie triltandrijen voor verdere verkruimeling van de grond. In Nederland is Agri Biosolutions importeur van de machine.

Ondiep spitten

Vreemde eend in de bijt is de Imants Ecomix. In Nederland bekend maar in Duitsland minder, vertelt verkoper Erik Barelds. ‘Het is eigenlijk een combi van een frees en een ploeg en hoort dus niet helemaal in dit rijtje thuis.’

Met de Imants is op slechts 8 tot 18 centimeter diep te spitten bij een verhoudingsgewijs laag toerental. Handig is dat de machine is te combineren met een voorzetwoeler en een opbouwhef heeft voor een zaaimachine achterop. Veel aandrijfvermogen is er niet nodig, weet Barelds. ‘Als je de combinatie kan heffen, heb je vermogen genoeg.’