Groenbemesters gebruiken om bodem te bewerken

Wanneer telers op een goede manier groenbemesters inzetten, hoef je de grond niet of nauwelijks te bewerken om bodemverdichting op te heffen. Dat stelde Derk van Balen, onderzoeker bij Wageningen University & Research (WUR) vrijdag op de Groenbemesterdag in het Flevolandse Lelystad.

'Alle plantenwortels die groenbemesters hebben gemaakt, sterven af. De holtes die overblijven, kan het volggewas weer gebruiken. Als je de juiste groenbemesters kiest, hoef je de grond niet te bewerken', legt Van Balen uit. Volgens hem hebben wortels verschillende manieren om de bodem te penetreren. 'Hoe dikker de wortels zijn, hoe minder snel ze breken. Deze wortels zijn beter in staat om door een verdichte laag te groeien.'

Penwortels

'Behalve dikke wortels zijn ook penwortels in staat om door een verdichte laag te groeien', vervolgt de WUR-onderzoeker. 'Verdicht is verdicht, maar penwortels zijn geneigd naar beneden te groeien. Zodra er ruimte is in de bodem, dat hoeft maar een klein scheurtje te zijn, dan kunnen penwortels er snel doorheen groeien.'

Voorbeelden van groenbemesters met een penwortel zijn gele mosterd en bladrammenas. Van Balen: 'Granen en grassen hebben een fijn wortelstelsel. Fijne haarwortels kunnen fijne poriën bezetten. Dergelijke wortelstelsels zie je vooral op percelen waar niet-kerende grondbewerking wordt toegepast.'

Hoe langer een gewas op het land staat, hoe meer kans de wortels hebben om daadwerkelijk een scheur of een wortelgang te gaan bezetten. 'Logischerwijs is een twee- of driejarige luzerne effectiever dan een eenjarige', stelt de WUR-onderzoeker vast. Luzerne maakt in het eerste jaar al penwortels tot wel 1.60 meter diep naar beneden. 'Het tweede jaar gaat het nog verder de diepte in. Als je luzerne de tijd geeft, kan het gewas onder in de bouwvoor flink wat wortels maken en veel vocht en nutriënten naar boven halen.'

Tillage radish

Verder wijst Van Balen op de groenbemesters tillage radish, haver en sorghum. 'Tillage radish is een rettichachtige groenbemester en wortelt nog dieper dan bijvoorbeeld bladrammenas. Haver heeft een iets minder diep, maar wel een fijn wortelstelsel', laat hij op een tekening zien.

'De wortelpruik van sorghum is vergelijkbaar met die van mais. Veel zijwortels ofwel kroonwortels zijn steviger dan maiswortels. Daardoor zullen ze beter door een verdichte laag kunnen gaan.' Elk type groenbemester heeft dus een andere manier van beworteling. De een gaat meer de diepte in, de ander wortelt meer horizontaal. Dan is er nog een verschil in dikte van haarwortels.

Productmanager Thomas van Tetering van DLF Seeds noemt de voordelen van groenbemestermengsels, waarbij deze eigenschappen kunnen worden gecombineerd. 'Een combinatie van soorten zorgt voor een beter bodemleven en een betere beluchting. Alle gaten die groenbemesters in de bodem maken, daar heeft het hoofdgewas uiteindelijk profijt van', stelt hij.

Kruimelstructuur

'Japanse haver wortelt niet diep, maar er komt wel een mooie wortelpruik aan', weet Van Tetering. 'Het zorgt voor een mooie kruimelige structuur. Daardoor is de grond wat droger in het voorjaar. Daarnaast verbetert Japanse haver het bodemleven. Bladrammenas wortelt meer zijwaarts en een stuk dieper. Verder laat ook gele mosterd een mooie bodemstructuur achter.'

De DLF-productmanager liet tijdens de Groenbemesterdag de bezoekers ook een mix zien met zeven verschillende soorten. 'De bodem kan hiervan vooral profiteren vanwege de verschillende beworteling van de gewassen. Daarnaast is het doel om de ondergrondse biodiversiteit te verbeteren.' De mix bestaat uit gele mosterd, facelia, bladraap, boekweit, witte lupine, Japanse haver en wikke.

Nadeel van een mengsel met veel verschillende soorten is volgens Van Tetering de aaltjesbestrijding. 'Wees ervan bewust: als je een mengsel hebt, kun je lastig aaltjes bestrijden. Kies dan voor een veilige keuze. Je moet het alleen zaaien als je zeker weet dat je geen problemen hebt met aaltjes op het betreffende perceel', waarschuwt hij.