Vooral parasieten gebaat bij buitenuitloop voor varkens

Van Knapen is opgeleid dierenarts, voormalig laboratoriumhoofd van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en hoogleraar diergeneeskunde. Sinds 2023 is hij lid van de Eerste Kamer namens de BBB. Hij wierp maandag, na de algemene ledenvergadering van de Producentenorganisatie Varkenshouderij, zijn expertblik op de risico’s van varkens ‘in het bos’ voor de volksgezondheid.

De hoeveelheid Nederlanders die varkens van allerlei pluimage houdt en onwetend is over de risico’s daarvan, verbaast Van Knapen. ‘Ik kan lange lijsten met u langslopen met enge ziektes die bij varkens voor kunnen komen en gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid van de mens. Bezitters van huisvarkens die het als gezelschapsdier zien, zouden ervan schrikken’, stelt Van Knapen.

Infectie voorkomen

‘Bijna geen van die mogelijk via voedsel overdraagbare zoönosen komen nog voor bij de mens. Dat komt door de manier van voeden en huisvesten en aandacht voor hygiëne in de gangbare varkenshouderij. Net als het verbieden van huisslachtingen en goed verhitten van varkensvlees voor consumptie’, legt Van Knapen uit. ‘Ook varkensvleesproducten minimaal één dag diepvriezen tot -20 graden schakelt dergelijke infectierisico’s uit.’

De hobbyvarkenshouderij ontaardt volgens Van Knapen nogal eens in een zwijnenboel. ‘Varkens in het bos en modder en poelen doen het goed voor het oog, maar dat kunnen bronnen zijn van met name parasieten zoals spoelwormen. In bijvoorbeeld Spanje gaan allerlei worminfecties rond die wij hier niet meer kennen. Daarom eet ik nooit een hap van producten van echte Ibérico-varkens.’

Volksgezondheidsrisico’s

Buitenloop en weidegang bij varkens vergroten volgens Van Knapen de volksgezondheidsrisico’s. Vooral loslopende katten zijn een grote risicofactor. Zij zijn de enige verspreiders van de eencellige parasiet Toxoplasma gondii. Via uitwerpselen van met name jonge katten kunnen alle diersoorten en de mens besmet raken.

‘Gezonde mensen merken vaak niet zoveel van een besmetting met deze parasiet. Maar bij mensen met een verminderende weerstand kan toxoplasmose razendsnel leiden tot ernstige ontstekingen van ogen, longen en hersenen’, waarschuwt Van Knapen.

Op de vraag of een griepprik voor iedereen die werkt met varkens elk jaar nodig is, antwoordt Van Knapen volmondig ja. ‘De kans op het ontstaan van een voor de mens gevaarlijke griepvariant bestaat. Werk dus preventief.’