Rijkswaterstaat werkt aan ecologische herstelplannen in Limburg

Voor het herstel zijn oevers en beekmondingen natuurvriendelijk ingericht en nieuwe geulen aangelegd. De plannen voor de volgende stappen bij elf Limburgse locaties langs de Zandmaas zijn nu klaar. In twee ontwerp-projectplannen Waterwet staat beschreven wat de volgende stappen zijn.

De Maas tussen Rijkel en Oeffelt wordt ook wel Terrassenmaas genoemd. De rivier loopt langs een dieper uitgesleten bedding, aan weerskanten geflankeerd door organisch ontstane 'terrassen'. Hier lagen oorspronkelijk geulen verder van de rivier af, onder aan de terrasrand in de uiterwaard.

Door menselijk handelen zijn de geulen grotendeels verdwenen. Dit soort geulen wordt gevoed door helder grondwater, dat op sommige plekken lange tijd onderweg is geweest. Dat brengt karakteristieke natuurwaarden in en rond de geulen met zich mee. Ook komen in de Zandmaas verschillende beken en andere waterlopen uit in de Maas.

Waterleven uit balans

Volgens Rijkswaterstaat is de biodiversiteit in en langs de rivier de afgelopen 150 jaar achteruitgegaan. Ook dit komt vooral door menselijk ingrijpen. Hierbij gaat het om aan vastleggen van oevers, plaatsen van stuwen en afsnijden van meanders en geulen.

Veel van de oorspronkelijke planten, vissen en kleine waterdieren die thuishoren in het riviersysteem zijn door de ingrepen verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. Waar mogelijk wil Rijkswaterstaat leefgebieden voor die organismen weer terugbrengen in het Maassysteem.

De verbetermaatregelen zijn erop gericht de biodiversiteit van het waterleven te vergroten. Het grootste deel van de aanstaande werkzaamheden bestaat uit aanleggen van geulen, waarvan de meeste geïsoleerd in de uiterwaard komen te liggen en dus niet aangetakt worden aan de Maas.

Beschutte habitat

De geulen moeten zorgen voor een rustige en beschutte habitat voor de waterplanten en dieren die daar thuis horen. Overigens krijgt in deze context de Oude Maasarm Heijen eveneens een ecologische impuls.

De beekmondingen zijn als het ware kruispunten voor de waternatuur. Zo zijn beken belangrijk als opgroei- en voortplantingsgebied voor vis. Obstakels die de vissen belemmeren de beken in te zwemmen neemt Rijkswaterstaat zoveel mogelijk weg.

Rivierstrandjes

Van de Maasoevers is ruim 100 kilometer al ontdaan van het stenen keurslijf. Daar komt in de Zandmaas nog ongeveer 2 kilometer bij. De 'ontsteende' oevers vormen in de loop van de tijd in rivierstrandjes, zoals men die vroeger kende langs de Maas.

De herstelplannen liggen nu ter inzage.